Những ứng viên sáng giá trên đường đua Oscar 2017 đã bắt đầu lộ diện. Cùng với sự thay đổi của cục diện thế giới sau cuộc đua vào Nhà trắng, không quá bất ngờ khi phần lớn những cái tên tiềm năng trong danh sách đề cử Oscar lại phản ánh nỗi lo lắng trước viễn cảnh không mấy ngọt ngào của cuộc sống.
Còn nhớ, năm 2016, “Spotlight” (tác phẩm được trao giải Phim hay nhất năm) đã khiến thế giới dậy sóng vì dám vạch trần nạn xâm hại tình dục trẻ em dưới vỏ bọc nhà thờ tôn giáo. Lễ trao giải Oscar 2017 tới đây sẽ sục sôi trước tệ phân biệt chủng tộc, kì thị giới tính hay tìm cách “thoát ly” để mơ về một giấc mơ Mỹ hào nhoáng?
Thay vì đưa khán giả đến các thiên hà xa xôi hay thế giới hậu tận thế nào đó, “bàn tiệc” Oscar 2017 phong phú, đa dạng hơn với nhiều góc cạnh của xã hội hiện đại. Điều này có thể thấy rõ ở sự ganh đua quyết liệt trong hạng mục Phim hay nhất. Nếu năm ngoái là cuộc đua tam mã giữa “Spotlight”, “The Revenant”, và “The Big Short” vào phút cuối, thì kịch bản này dường như đang lặp lại giữa ba “chú ngựa ô” ngang tài ngang sức, xét cả về doanh thu phòng vé lẫn danh sách các giải thưởng điện ảnh trước đó.
Từ lãng mạn thoát ly đến thực tế trần trụi
Cái tên đầu tiên được giới chuyên môn nhắc đến và đang thống lĩnh phòng vé trong những ngày đầu năm này, không ai khác, là “La La Land” của hãng phim Liongates. Trong ba ứng cử viên sáng giá của Oscar 2017, đây có lẽ là bộ phim mang đậm tính chất “thoát ly thực tế” nhất. Câu chuyện lãng mạn, âm nhạc lôi cuốn cùng khả năng diễn xuất tuyệt vời của hai ngôi sao Holywood Ryan Gosling và Emma Stone – cặp đôi từng gây bão trên màn ảnh vài lần trước đó, là cơ sở lý giải cho danh sách giải thưởng điện ảnh mà “La La Land” thu về.
Bình luận về bộ phim, tờ The New York Times cho rằng: “La La Land” như một giấc mơ Mỹ đầy thơ và nhạc, “vừa có sự khắc nghiệt của truyện ngụ ngôn, vừa có kĩ xảo tuyệt vời, mà chân thực tới cảm động”. Chuyện tình lãng mạn của một nghệ sĩ nhạc jazz nhiệt huyết và nàng diễn viên kịch mới vào nghề giữa Los Angeles hoa lệ, chỉ sau một tuần công chiếu đã mang về con số gần 1 triệu đô la ấn tượng.
Không phải là những mộng tưởng về tương lai như “Lala Land”, ở một thái cực đối lập, “Manchester by the Sea” cũng đang “gom” về không ít giải thưởng danh giá, cùng doanh thu lên tới 4 triệu đô la sau 3 tuần công chiếu.
Qua sự thể hiện xuất sắc của Casey Affleck (em trai diễn viên Ben Affleck) trong vai Lee, nhân viên tạp vụ, bị triệu hồi về thành phố biển Manchester sau cái chết của người anh ruột và phải đối diện với những bi kịch của quá khứ, bộ phim độc lập với kinh phí sản xuất 8,5 triệu đô la của đạo diễn Kenneth Lonergan đã được Ủy ban Phê bình điện ảnh Mỹ trao giải Tác phẩm xuất sắc nhất 2016. Và diễn xuất gây ám ảnh của Casey đã giúp anh giành giải Nam diễn viên chính xuất sắc.
Những giải thưởng này có ảnh hưởng không nhỏ đến quyết định của các thành viên trong Viện Hàn lâm Khoa học, Nghệ thuật và Điện ảnh Mỹ (AMPAS). Tông màu ảm đạm của “Manchester by the Sea” tương phản với sắc thái tươi trẻ bao trùm của “La La Land” hứa hẹn một cuộc đua tranh thú vị trong mùa giải Oscar 2017.
Bộ phim thứ ba đang được các nhà phê bình và báo chí ưu ái chính là “Moonlight”. Chiến thắng lớn mới đây ở Gotham – giải thưởng dành cho những tác phẩm điện ảnh độc lập hay nhất trong năm, sẽ “rộng đường” cho đạo diễn Barry Jenkins hi vọng về giải Oscar Phim hay nhất. Thuật lại chuyện đời của một nhân vật nào đó không phải là xu hướng mới trong điện ảnh, nhưng “Moonlight” đã bật lên để có mặt trên đường đua Oscar, bởi nhân vật chính bị đặt vào một giai đoạn khó khăn của lịch sử, khi phải đối diện với những khác biệt về màu da và tính dục – những vấn đề đang gây chia rẽ xã hội Mỹ, nhất là sau chiến thắng của tổng thống mới Donald Trump.
Giấc mơ Mỹ hay “cơn ác mộng” của người da màu?
Với xu hướng lựa chọn của AMPAS trong những năm gần đây, như “Argo” (2013) và “Spotlight” (2016), người ta có cơ sở để lý giải cho tiềm năng của bộ ba đối thủ nặng ký năm nay, đó chính là những đề tài thời sự, gắn liền với sự thay đổi của cục diện thế giới.
Trong khi “Moonlight” động đến vấn đề nhức nhối: nạn phân biệt chủng tộc, “La La Land” làm sống lại niềm hi vọng về một “giấc mơ Mỹ” tươi đẹp, thì “Manchester by the Sea” có vẻ đang bị thụt lùi trên đường đua hẹp này.
Năm 2016, cơn ác mộng của người da màu tại Mỹ bắt đầu sau cái chết của một cậu bé da đen. Khẩu hiệu “Black Lives Matter” (tạm dịch “Mạng sống người da màu cũng có ý nghĩa”) trở thành câu nói cửa miệng và biểu ngữ trong hàng loạt cuộc biểu tình chống phân biệt chủng tộc. Hơn thế nữa, ký ức kinh hoàng về cuộc xả súng ở hộp đêm người đồng tính tại Floria vẫn còn ám ảnh cộng đồng LGBT.
Cơn ác mộng của cộng đồng người da màu và đồng tính đã lên đến đỉnh điểm, và chẳng phải Oscar 2017 là thời điểm thích hợp để AMPAS chọn một đại diện thức thời như “Moonlight”. Điều này giống với kịch bản Oscar 2016 khi tôn vinh báo chí trong phim “Spotlight” để gióng lên hồi chuông về vấn nạn xâm hại trẻ em.
Tuy vậy, cán cân chưa thực sự nghiêng hẳn về bộ phim bóc trần thực tế này. Năm 2016, người Mỹ đã lựa chọn Donald Trump làm tổng thống tiếp theo của mình với niềm hi vọng về “Một nước Mỹ hùng cường trở lại!” (câu slogan trong chiến dịch chạy đua vào Nhà trắng của ông trùm tài phiệt Mỹ). “La La Land” chính là những gì người Mỹ mong đợi, bởi nó khơi dậy ước mơ về một cuộc sống đủ đầy, hạnh phúc ở xứ cờ hoa, như đã từng nhiều thập niên trước đó.
Nói cho cùng, sau những màn “chào sân” ấn tượng và những cuộc đua điện ảnh quyết liệt trước thềm Oscar, tượng vàng 2017 sẽ thuộc về ai? Câu trả lời sẽ cho thấy tâm thế của thế giới, lo lắng hay hi vọng, trước viễn cảnh tương lai. Ở chặng nước rút này, chúng ta chỉ có thể nín thở và chờ đợi.
Bài: Trung Đăng
