Cơn sốt phong cách búp bê ma mị: Khi thời trang biến nỗi sợ thành thẩm mỹ

Chiếc đầm xòe kiểu Cottagecore điệu đà, đồ ren trắng nhuốm màu xa hoa, đôi mắt to long lanh và dáng vẻ mong manh của những cô búp bê làm say lòng những nhà thiết kế thời trang hiện nay. Nhưng thay vì dẫn lối đến một thế giới thần tiên trong sáng, xu hướng thời trang “búp bê ma ám” (haunted doll dressing) lại khiến người ta rơi vào một cơn mê siêu thực đầy ám ảnh để khoác lên mình “giao diện” vừa cá tính vừa nổi loạn. 

Biến nỗi ám ảnh thành mỹ cảm
BST Marc Jacobs Xuân 2024 và BST Maison Margiela Xuân Hè 2024

Trên thực tế, thời trang và sự ma mị từ lâu đã song hành như hai mặt của một đồng xu, quyến rũ và rùng rợn, huyễn hoặc và hiện thực. Nếu phong cách Gothic từng mê hoặc giới mộ điệu bằng sắc đen thẳm, ren mỏng và biểu tượng thập tự đầy ám ảnh, thì thời trang búp bê ma mị lại đẩy cảm xúc ấy đến một giới hạn khác: mong manh của tuổi thơ chạm vào sự méo mó của nỗi sợ. Có người xem đó là một nhánh rẽ mới của Gothic. Có người gọi tên nó như một sự tiếp nối của chủ nghĩa thẩm mỹ siêu thực. Nhưng bất kể định danh dành cho thẩm mỹ này là gì, phong cách búp bê ma mị vẫn đang tạo sức hút khó cưỡng đối với giới mộ điệu hiện nay.

Victoria Beckham cùng chiếc đầm gây sốt năm 2021

Thập kỷ 2020 chứng kiến một làn sóng trỗi dậy âm thầm nhưng bền bỉ: thẩm mỹ búp bê ma mị len lỏi vào thời trang đương đại. Năm 2021, Victoria Beckham xuất hiện giữa mùa hè New York trong một chiếc đầm cổ cao, tay dài. Thiết kế tưởng chừng không ăn khớp với cái nóng oi ả, nhưng lập tức khiến người ta liên tưởng đến Annabelle, búp bê bị nguyền rủa trong loạt phim kinh dị nổi tiếng. Trái với sự hoang mang ban đầu, chiếc đầm ấy nhanh chóng cháy hàng ở một số size, bất chấp mức giá gần 2.000 đô la Mỹ. Cái đẹp kỳ quái luôn có cách riêng để khiến người ta không rời mắt.

Không lâu sau đó, Carrie Bradshaw tái xuất trong “And Just Like That…” với những bộ cánh mang đậm tinh thần búp bê ma mị với nhiều lớp lang, vừa ngây thơ, vừa dị biệt. Trong một cảnh phim, cô đội chiếc mũ bonnet rộng và mềm, in họa tiết ca rô màu cam, phụ kiện tưởng chừng chỉ còn tồn tại trong tranh minh họa thế kỷ 19, rồi lặng lẽ bước qua công viên Washington Square như một vệt ký ức hồi sinh giữa phố thị hiện đại. Ở một cảnh khác, chiếc đầm ren trắng thêu hoa thủ công được phối cùng áo khoác tua rua mềm mại như thể vừa bước ra từ một tủ đồ vintage bị niêm phong hàng thập kỷ. Đỉnh điểm là khoảnh khắc nhân vật Carrie diện một chiếc đầm đen xẻ ngực sâu, phủ voan mỏng buông lơi từ vai nhuốm màu u buồn.

Carrie Bradshaw tại phim trường “And Just Like That…” vào năm 2024
BST Simone Rocha Thu Đông 2024 và BST Maison Margiela Haute Couture Xuân Hè 2024

Nếu Carrie và Victoria là những nhân vật đưa xu hướng này đến gần hơn với công chúng, thì trên các sàn diễn, búp bê ma mị được đẩy lên một cấp độ khác. Show Maison Margiela Haute Couture Xuân Hè 2024 gây ấn tượng thị giác với lớp da sứ bóng loáng, dáng đi gãy gập như búp bê hỏng, đã khơi dậy cảm giác như bước vào thế giới siêu linh. Marc Jacobs trong show Thu Đông 2025 biến người mẫu thành những phiên bản búp bê phóng đại, nhấn má đỏ, phụ kiện khổng lồ, bước đi dưới bàn ghế ngoại cỡ như thể sống trong một giấc mơ được bẻ cong.

BST Marc Jacobs Xuân Hè 2025
BST Gabe Gordon Thu Đông 2025/26

Theo giáo sư Carolyn Mair, tác giả cuốn “The Psychology of Fashion” và nhà sáng lập hãng tư vấn Psychology Fashion, một phần lý do lý giải cho sự bùng nổ của xu hướng này nằm ở sự tiến hóa tự nhiên của trào lưu “điệu đà hóa” vốn đã manh nha từ trước. Nhưng lần này, các nhà thiết kế không dừng lại ở những chiếc nơ xinh xắn hay đôi giày ballet dễ thương. Họ đẩy chủ đề vào lãnh địa siêu thực, nơi thẩm mỹ búp bê bắt đầu làm mờ ranh giới giữa thực tại và tưởng tượng.

Theo Mair, sự trỗi dậy của phong cách này còn là một phản ứng tâm lý mang tính thời đại trước thực tế đầy bất ổn. “Hết chuyện này đến chuyện khác, từ khí hậu, chính trị đến chiến tranh, ai cũng có một đứa trẻ bên trong mình. Khi căng thẳng, ta muốn quay lại thời thơ ấu”. Thẩm mỹ búp bê mai mị ở góc độ này không chỉ là thời trang, mà trở thành cơ chế phòng vệ như một cách để trú ẩn, mơ mộng, cảm thấy an toàn hơn trong một thế giới ngày càng khó lường.

Câu chuyện cảm hứng về búp bê trong tương lai
BST Chloé Xuân Hè 2025.

Dấu ấn của trào lưu này hiện diện rõ nét trong nhiều bộ sưu tập từ Xuân Hè đến Thu Đông 2025. Trên sàn diễn của Chloé, Chemena Kamali đưa trở lại hình ảnh những chiếc quần pantaloons phồng rộng, một biểu tượng xa xưa của nội y nữ, được kết hợp với lớp ren mỏng manh phủ ngoài, như thể vừa được lấy ra từ một chiếc hòm gỗ phủ bụi, nơi lưu giữ những món đồ đã qua thời đại. Ở một thái cực khác nhưng cùng cảm thức, Seán McGirr tại Alexander McQueen đào sâu vào chủ nghĩa u sầu thị giác với cổ áo opera dựng cao, đường cắt tưa rách, vết may dang dở như chưa từng hoàn thiện. Tất cả cùng vẽ nên chân dung một nhân vật nữ bước ra từ tiểu thuyết Gothic mong manh nhưng đầy bóng tối.

BST Alexander Mcqueen Thu Đông 2025/26
BST Zoe Gustavia Anna Whelan Thu Đông 2025 và BST Colleen Allen Xuân Hè 2025

Tại New York, bộ sưu tập của Zoe Gustavia Anna Whelan mang đến hình ảnh như thể một con búp bê bị bỏ quên giữa thiên nhiên hoang dã, trong những bộ trang phục được xếp lớp như vỏ cây mục nát, chất liệu thô ráp, xơ xác, gợi cảm giác cố tình để dở dang. Cùng thời điểm, Colleen Allen lại khơi gợi ký ức về những tầng váy Victoria bó sát, kín đáo đến mức khiến người mặc trở nên xa cách.

Một số thiết kế của LA LUNE trong DEPA Fashion Show 2025.

Hay chẳng cần nhìn đâu xa, ngay tại Việt Nam, NTK Quách Đắc Thắng (nhà sáng lập thương hiệu LA LUNE) “cảm” chất ma mị từ những con búp bê bằng những chiếc đầm ren xếp tầng như triệu hồi sức quyến rũ của phong cách thời Victoria, chi tiết bồng hông như chiếc lồng phủ sợi tua rua càng làm tăng thêm độ mị hoặc, hay những đôi giày cao gót cao chót vót với hàng khóa kim dày đặc. Trên phom dáng cổ điển, NS26 cũng dệt nên những bóng hình quá vãng bằng ngôn ngữ của một “người kể chuyện thị giác”, nhân vật Vicki. Mỗi thiết kế gợi lên một mảnh ghép cảm xúc, khi trong trẻo như những chiếc đầm của búp bê thời thơ bé, khi lại như một tấm màn voan phủ bụi thời gian. Từng lớp vải, chi tiết ren, nếp gấp… đều mang cảm giác của những món đồ được giữ lại qua năm tháng, đầy trìu mến nhưng cũng rất đỗi ma mị.

Thời trang của Jenna Ortega xuyên suốt các họp báo cho phần hai của “Wednesday”.

Trên thảm đỏ, xu hướng này trở thành phương tiện xây dựng bản sắc cho các nhân vật. Jenna Ortega, người từng mang đến làn sóng “Dark Academia” vào năm 2022 thông qua nhân vật Wednesday Addams, nay tiếp tục biến hóa trong một phiên bản trưởng thành hơn, đậm chất ma mị và người ta bắt gặp tinh thần hình ảnh búp bê ma mị ở đó. Những lần xuất hiện liên tiếp tại London, Paris và New York cho phần ra mắt mùa hai của “Wednesday” phần nào đưa hình ảnh “búp bê ma ám” này tiến thêm một bước dài. Từ chiếc đầm latex mô phỏng làn da bò sát của Ashi Studio cho đến thiết kế corset đậm dấu ấn baroque phá cách của Elena Velez, phong cách búp bê ma mị tạo điểm chạm đắt giá trước ống kính của giới truyền thông.

Jenna Ortega trong thiết kế thuộc BST Andreas Kronthaler for Vivienne Westwood Thu 2025.

Đặc biệt, chiếc đầm mà Ortega diện tại Paris là một thiết kế của Andreas Kronthaler thực hiện cho Vivienne Westwood giống như một tuyên ngôn sống động về thẩm mỹ búp bê ma mị hoàn toàn có thể đi xa hơn tưởng tượng. Chiếc đầm màu nâu socola với cổ khoét sâu, đường viền bèo nhún và lớp corset xuyên thấu không chỉ gợi nhắc thời Victoria, mà còn tái hiện một phiên bản mới của nhân vật nữ bị “ám”: gợi cảm nhưng u uẩn, cổ điển mà táo bạo. Ngay trước thềm “Wednesday” mùa hai ra mắt, khi làn sóng búp bê ma mị đang chớm rục rịch trở lại, giới mộ điệu có đủ lý do để chờ đợi những hóa thân tiếp theo của kiểu nhân vật này dưới “lớp vỏ” của thời trang.


From the same category