Nhà báo Thu Uyên. Ảnh: Thanh Loan BB
– Để đi đến quyết định công bố bản tin “nhạy cảm”, gây xôn xao vừa qua với sự thật về các nhà “ngoại cảm”, chị có mất nhiều thời gian để cân nhắc?
– Nhà báo Thu Uyên: Chúng tôi có 2 năm để mà cân nhắc về việc nên hay chưa nên công bố. Còn để có quan điểm thì còn lâu hơn nữa, những 7 – 8 năm trước đó. Cũng chính bởi nó là là một câu chuyện (được coi là) “nhạy cảm” nhưng đang làm hại tới nhiều người mà ở đây là vong linh các liệt sĩ cùng thân nhân của họ đã khiến chúng tôi không thể im lặng làm ngơ.
Nhiều số gia đình liệt sĩ đã nhận thấy, một số Sở lao động thương binh Xã hội và bộ Chỉ huy Quân sự địa phương cũng đã nhận thấy. Sự phẫn nộ là có thật không chỉ với những người làm công việc quan sát như chúng tôi mà ngay với chính các cơ quan chức năng, những người được cho là chịu trách nhiệm chính. Ở đâu đó họ đã bắt đầu lên tiếng. Vậy lẽ nào báo chí lại có quyền im lặng? Và những câu chuyện gây nhức nhối trong dư luận vừa qua chính là “giọt nước tràn ly”.
– Chị thực sự không tin trên đời này thực sự có nhà ngoại cảm (NNC)?
– Nhà báo Thu Uyên: Tôi thấy công luận đang nhầm rằng chúng tôi đánh vào tâm linh. Trong khi, chúng ta đang nói về lừa đảo. Chúng ta rất khó tin có người lại có thể đội lốt tâm linh để lừa đảo. Cho nên, nói đến “NNC” được đánh đồng với việc nói đến tâm linh, là điều thiêng liêng nhất đối với nhiều người Việt Nam ta. Trái lại, tôi hoàn toàn tin vào tâm linh cũng như sự hiện diện có thật của các nhà tiên tri, ngoại cảm. Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm là có thật. Bà Vanga là có thật. Và nếu không tin vào anh linh của liệt sĩ, vào sự kết nối giữa những người đã khuất và những người còn sống, chúng tôi đã không đi làm công việc này.
Nhưng tôi cũng lại không tin cái gọi là NNC lại có thể mọc lên như nấm vậy, ở ta.
– Chị hẳn đồng ý với tôi rằng: Con người, ai chẳng có lúc…sai, kể cả là NNC, vì làm sao có thể chính xác như máy, như thần?
– Nhà báo Thu Uyên: Tôi đồng ý, và rất quan tâm theo dõi nếu đó là cuộc thử nghiệm. Cứ bảo, đúng được 30 – 40% là tốt rồi, vậy còn 60 – 70% còn lại thì sao? Đó là bi kịch của hàng ngàn gia đình liệt sĩ. Và giờ đây, với những vụ như “cậu Thủy” và Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam, thì không còn lý do gì để im lặng nữa. Những vụ việc không còn liên quan đến “ngoại cảm”, mà là sự đội lốt tâm linh để lừa đảo và bòn rút tiền ngân sách, biến hệ thống chính trị địa phương thành bình phong. Biết là đụng chạm, nhưng thực sự, đã đến lúc không thể không lên tiếng! Chúng tôi bảo nhau rằng, đúng như một câu hát: “Dù rằng đời ta thích hoa hồng, kẻ thù buộc ta ôm cây súng”!
– Thực ra thì dư luận không hẳn sốc vì những cái tên như Nguyễn Thanh Thúy, Vũ Thị Hòa… nhưng lại sốc vì trong bản “danh sách đen” mà VTV vừa công bố lại có cả tên NNC Phan Thị Bích Hằng – người được cho là NNC chân chính, đáng tin nhất trong số. Có lẽ nào chúng ta có thể để “trôi sông trôi biển” mọi công lao – đã được cả Viện nghiên cứu ghi nhận trước đó của NNC chỉ vì một (hay một vài lần) họ sai số sao?
– Nhà báo Thu Uyên: Tôi nghĩ rằng việc chỉ ra 1, hay 1 vài lần ấy là công việc của người làm báo. Còn để xác định con số thực có có lớn hơn thế nhiều lần không, thì đó là công việc của các cơ quan chức năng.
Chị Phan Thị Bích Hằng xưa nay vốn được xem là một NNC “huyền thoại”, nhưng đã nhiều lần người ta đặt câu hỏi ngược lại, trong dư luận và trên mặt báo: Có hay không ở đây, sự nhầm lẫn (cố tính hay vô tình) . Tôi không hiểu lắm về khái niệm NNC chân chính – Là được các cơ quan thẩm định đồng ý cấp phép ư? Vậy trường hợp “NCC” Vũ Thị Hòa, hẳn hoi là được một cơ quan nghiên cứu tiềm năng con người cấp giấy chứng nhận nhưng cũng đã bị Quân khu 7 trục xuất trước những chứng cứ cho thấy có hành vi lừa đảo…
Cho nên, chúng tôi càng khẳng định rằng việc ngoại cảm ở nước ta còn đang trong giai đoạn nghiên cứu, chưa thể đưa ra áp dụng ngoài hiện trường, mà đặc thù lại là ở những chiến trường xưa, nơi những người anh hùng ngã xuống.
– Chị nghĩ sao khi phản ứng lại “những lời cáo buộc đanh thép” của VTV, NNC “huyền thoại” chỉ nói rất chung chung và gượng nhẹ: “Trong những lúc như thế này, tôi không muốn đưa ra bất cứ một phát ngôn hay một quan điểm nào. Khi tâm lý thăng bằng và ổn định, tôi sẽ có ý kiến bày tỏ…”?
– Nhà báo Thu Uyên: Tôi cho rằng đó một phản ứng vừa phải và đúng mực. Ít nhất là so với phản ứng của “nhà ngoại cảm” Nguyễn Thanh Thúy: “Nói báo chí… xin lỗi thầy đi rồi thầy làm cho!”… Chúng tôi chờ chị Hằng ổn định tâm lý và sẽ trả lời về vấn đề chúng tôi nêu mà chị lấy làm bức xúc.
– Bác sĩ thì vứt xác nạn nhân xuống sông Hồng, rồi ngay cả đến thân nhân liệt sĩ cũng bị lừa… – Hệ lụy nào theo chị là đáng lo ngại nhất trước những sự thật bị phi tang, đánh tráo ấy?
– Nhà báo Thu Uyên:Tôi đã gặp nhiều người, có những người có cương vị, họ cũng đã phải bày tỏ sự phẫn nộ. Họ nói rằng: Những sự thật này nếu không được xử lý đến cùng, thì người ta sẽ không còn niềm tin để sống nữa.
– Chị không nghĩ đến một khả năng ngược lại sao, rằng: Biết đâu là, khi sự thật chưa được phanh phui, người ta mới có niềm tin để sống tiếp? Vì một niềm an ủi mơ hồ nào đó, như người ta vẫn nói, có “những lời nói dối cần thiết”?
– Nhà báo Thu Uyên: Như đã nói, không phải tự nhiên mà chúng tôi đã phải mất những hai năm trời để cân nhắc, Đó hoàn toàn không phải vì sự an toàn của người làm báo mà chính là vì những câu hỏi: Những người thân liệt sĩ, họ sẽ cảm thấy đau lòng tới mức nào khi điều bấy lâu từng giúp họ thanh thản là đã tìm đưa được hài cốt người thân về tới quê nhà, hóa ra chỉ là một sự thật bị đánh tráo. Tính đi tính lại, cuối cùng, chúng tôi quyết định: thà nói vẫn hơn.
Đồng ý, nếu thứ tìm được, chỉ là một nắm đất đen, có thể chúng tôi sẽ cam lòng im lặng, vì sự an ủi mơ hồ nhưng cần thiết – như chị nói. Nhưng đáng nói, vật tìm được ở đây, sau rất nhiều công sức, nhiều tiền của lại chỉ là những mẩu… xương bò, xương lợn.
Dĩ nhiên tôi biết, có những người đã và sẽ trách chúng tôi vì điều đó, chỉ vì đôi khi, con người ta cũng cần níu vào một niềm tin. Nhưng vẫn cần phải nói, vì còn rất rất nhiều người khác nữa. Từ khi đưa tin trên VTV, hàng trăm gia đình liệt sĩ, cán bộ có, nông dân có… đã liên hệ với chúng tôi để chia sẻ về những nghi ngờ, để cung cấp chứng cứ. Chúng tôi cứ nghĩ, thực sự mà nói, nếu như trong 10 năm qua, nếu như không có một số kẻ lừa đảo đội lốt tâm linh, thì đời sống của nhiều người trong chúng ta đã không đến nỗi mờ mịt thế này. Không phải chúng ta đang đi theo một quy trình ngược của lòng tin sao: Ban đầu là tin vào con người và những điều tốt đẹp, rồi giờ là đi tin mơ hồ sơ hãi, trong khi lẽ ra phải là ngược lại?
– Vậy lúc này, khi đã nói ra được rồi, chị cảm thấy thế nào?
– Nhà báo Thu Uyên: Không vui hơn, cũng không buồn hơn, chỉ là vừa làm xong một việc, và đó là việc cần làm
Thư Quỳnh (Thực hiện)
Xem thêm: Chương trình “Trở về từ ký ức số 22” – Chương trình đã gây “sốc” với khán giả. Nguồn: trovetukyuc.vn
Phóng sự về vụ chôn xương vụ và xương động vật giả làm hài cốt liệt sĩ
