Tùy từng độ tuổi, chúng ta có nhiều bài học khác nhau để giúp con không rơi vào cảnh túng thiếu vì tiền sau này.
Khi con 3 – 5 tuổi
1. Con cũng cần có tiền để mua vài thứ
Dạy con có thể nhận biết các loại tiền và giá trị của chúng.
Đánh giá được giá trị của một số điều được xem là vô giá, chẳng hạn như làm bạn với một ai đó.
Hiểu rằng một số thứ phải mua bằng tiền, như bánh kẹo, quần áo, thức ăn hàng ngày…
.jpg)
2. Con có thể kiếm tiền bằng cách làm việc
Mô tả cho con biết về công việc của bố mẹ.
Cùng con đi dạo và chỉ cho con thấy những người đang làm việc trên đường: tài xế xe buýt, cảnh sát giao thông, thợ xây, người bán hàng…
Giải thích cho con hiểu một số người có thể kiếm tiền theo cách mở ra công việc riêng như: làm chủ cửa hàng quần áo, nhà hàng, công ty… Những người này còn được gọi là doanh nhân.
Khuyến khích con suy nghĩ về những cách có thể kiếm tiền như bán đồ cũ, tự làm bánh mang đi bán trong những lễ hội ẩm thực ở trường, phụ giúp công việc cho bố mẹ…
3. Con có thể phải chờ đợi trước khi có được thứ con muốn
Khi con đứng xếp hàng chờ đến lượt ở đâu đó hoặc đang mong đợi kỳ nghỉ yêu thích, hãy chỉ cho con thấy rằng, đôi khi phải biết chờ đợi cho những điều chúng ta muốn.
Tìm 3 cái lọ và dán nhãn cho từng cái: Tiết kiệm, Chi tiêu, Chia sẻ rồi dạy con cách phân chia tiền có được vào những lọ này để sử dụng đúng mục đích.
Hướng dẫn con để dành tiền để có thể mua được món đồ chơi hay thứ gì đó yêu thích khi có đủ tiền.
4. Có sự khác biệt giữa những thứ con muốn và cần
Khi đi mua sắm, hãy chỉ ra những thứ thiết yếu như thực phẩm và quần áo rồi hỏi con về những thứ con muốn.
Chia sẻ về việc sẽ quyết định mua gì và có thể bỏ qua những gì. Thứ gì quan trọng hơn? Mua bánh hay trái cây? Nước ngọt hay sữa?
Vẽ một vòng tròn và chia thành nhiều phần cho các mục: thực phẩm, tiền nhà, quần áo,… để con thấy rằng cần có nhiều khoản tiền cho việc chi tiêu.
Khi con 6 – 10 tuổi
1. Con cần biết lựa chọn tiêu tiền cho việc gì
Tại siêu thị hay cửa hàng tạp hóa, giải thích cho con biết vì sao bạn lại chọn món đồ này chứ không phải món khác.
Cho con một ít tiền để con tự lựa chọn sẽ mua gì cần thiết.
Khi đi mua sắm, bạn có thể đưa ra những câu hỏi với con như: Mình có cần thứ này không nhỉ? Mình có thể mượn nó không? Cái này ở nơi khác có rẻ hơn không?
.jpg)
2. Học cách dạo một vòng và so sánh giá trước khi mua
Hướng dẫn con so sánh giá của từng món đồ chơi cụ thể tại những cửa hàng khác nhau.
Sử dụng các loại phiếu/thẻ giảm giá và chỉ cho con thấy mình có thể tiết kiệm được bao nhiêu.
Có thể cho con giữ lại một phần tiền mà con góp phần tiết kiệm được bằng cách tìm ra phiếu giảm giá ở đâu đó.
3. Con có thể gặp nguy hiểm và tốn kém khi chia sẻ thông tin trên mạng
Bạn cần chắc chắn quản lý được các trang web mà con hay truy cập.
Cùng con lựa chọn những trang web phù hợp và chặn các trang không phù hợp bằng những phần mềm kiểm soát dành cho phụ huynh.
Đưa ra nguyên tắc là không bao giờ được đưa bất kỳ thông tin cá nhân nào của mình lên mạng như: ngày sinh, địa chỉ nhà, số điện thoại, trường học…
Không được mua bất cứ thứ gì trên mạng khi chưa có sự cho phép của bố mẹ.
4. Để dành tiền trong tài khoản là một cách bảo vệ tiền và dành cho những sở thích của con
Cùng con tìm hiểu về một số ngân hàng uy tín.
Hỏi về mức lãi suất ở nhiều nơi trước khi mở một tài khoản tiết kiệm.
Thảo luận với con như thế nào là tiền tiết kiệm và chúng ta sẽ được nhận lãi suất ra sao hàng tháng/năm.
Mở một tài khoản tiết kiệm cho con.
Khi con 11 – 13 tuổi
1. Con nên tiết kiệm ít nhất 1.000 đồng cho mỗi 10.000 đồng mà con có được
Khuyến khích con luôn tiết kiệm 10% số tiền có được.
Giúp con thiết lập một mục tiêu để có được thứ gì đó và làm việc để đạt được mục tiêu đó.
Để củng cố thói quen tiết kiệm, đưa con cùng đến ngân hàng 2-3 lần/năm để gửi tiền vào tài khoản và cho con thấy số tiền lớn hơn bao nhiêu sau mỗi lần gửi thêm vào.
Có thể xem xét về một kế hoạch lớn hơn cho việc làm lớn số tiền tiết kiệm của con. Chẳng hạn: Bạn sẽ cho con thêm 5.000 đồng cho mỗi lần con để dành được 50.000 đồng.
.jpg)
2. Làm quen với thông tin bảo mật cá nhân, như tài khoản ngân hàng hay thẻ tín dụng
Thảo luận về những nguy hiểm nếu con không cẩn thận trong việc cung cấp thông tin cá nhân trên mạng.
Giải thích rằng kẻ xấu có nhiều cách để đánh cắp thông tin người khác để lấy tiền hoặc tạo ra các tài liệu giả mạo.
Con cũng cần biết nhiều người lợi dụng các trò tải nhạc chuông hay trò chơi “miễn phí” để gài bẫy, khiến chúng ta mất tiền mà không hề hay biết.
Đưa ra nguyên tắc rằng con không bao giờ được trả lời thư từ những người mà con không hề quen biết và không nhấp chuột vào những mẩu quảng cáo không cố định.
3. Càng biết dành dụm sớm bao nhiêu thì số tiền con có được sau này càng lớn bấy nhiêu
Nếu để dành 100 đô la mỗi năm từ khi 14 tuổi, con sẽ có khoảng 23.000 đô la ở tuổi 65. Tuy nhiên, nếu bắt đầu tiết kiệm ở tuổi 35, con sẽ có khoảng 7.000 đô la ở tuổi 65. Đó là chưa kể còn cộng thêm lãi suất nếu gửi tiết kiệm ở ngân hàng.
Thảo luận về việc con có thể tiết kiệm bao nhiêu tiền mỗi ngày/tuần/tháng/năm. Những thứ phải từ bỏ? Chúng có giá trị đến mức nào?
Khi con 14 – 15 tuổi
1. Khi so sánh các trường học, cần chắc chắn về chất lượng, chi phí của từng nơi
Chỉ cho con thấy những người tốt nghiệp đại học có cơ hội kiếm được nhiều tiền hơn những người khác như thế nào.
Thảo luận về việc bố mẹ có thể chi trả bao nhiêu cho học phí của con và các khoản chi khác trong một năm.
Con cần biết để dành tiền học nghề hoặc vào đại học.
.jpg)
2. Khoản tiền lương đầu tiên có thể ít hơn số tiền con phải đóng thuế
Thảo luận với con về các loại thuế mà chúng ta phải trả và những gì được bảo trợ từ nhà nước.
Giải thích về sự khác biệt giữa số tiền lương được nhận trước và sau thuế cùng các khoản bảo hiểm khác.
Khung thuế thay đổi tùy theo mức tiền con kiếm được.
Khi con có công việc ổn định, cần thực hiện nguyên tắc để dành 10% số tiền kiếm được mỗi tháng cho nhiều tình huống cần đến số tiền nhiều hơn sau này.
Bài: Như Thảo
