Từ xứ Huế mộng mơ, chúng tôi xuôi đường thiên lý qua Hải Vân quan tới đất Quảng với làng bích họa Tam Thanh, với hồ Phú Ninh, đầm An Khê hay biển Sa Huỳnh còn in hằn những dấu tích của nền văn minh cổ xưa.
Miền Trung nước Việt vốn được ví như chiếc đòn gánh gánh hai đầu đất nước bởi hình dáng và cả những nhọc nhằn bởi thiên nhiên mang tới. Hàng chục cơn bão ập vào mỗi năm, mùa hè nắng như đổ lửa mà mùa đông lại buốt giá, đất đai khô cằn đã tạo nên tính cách và những nét văn hóa, ẩm thực đặc trưng mà không nơi nào có được. Trải dài từ xứ Nghệ, qua Huế qua cả xứ Nẫu, miền Trung mang trong mình bao cảnh đẹp của biển cả, núi đồi, cả những thứ đời thường nhưng rất tình, rất mộng mơ. Như trong chuyến hành trình ngắn trên dải đất ở giữa của miền trung trong 4 ngày khám phá các đầm phá là một trải nghiệm đáng nhớ, cả kẻ vận chuyển là chiếc Ford Tourneo và những điểm mà chúng tôi đi qua.
Xứ Huế vốn mộng mơ, cổ kính dù đã trải qua bao thăng trầm của lịch sử, ôm ấp trong mình những hoài niệm, xưa cũ với nét văn hóa bản địa độc đáo. Ở cuối đất cố đô ấy, ngay sát chân đèo Hải Vân, có một nơi mà dân đi lại vẫn ví von như một cõi mộng, chính là đầm Lập An. Đầm Lập An hay còn được gọi là Vụng An Cư là đầm nước lợ được bao quanh bởi dãy Bạch Mã ngút ngàn cùng vịnh Lăng Cô trong xanh với những con đường nhỏ ven chân núi uốn lượn như một dải lụa mềm. Những bình minh, cả mặt đầm lặng gió như một tấm gương khổng lồ phản chiếu cả bầu trời đỏ rực. Dăm ba nhà chòi, con thuyền đánh cá, nuôi ngao của bà con chèo êm càng làm cho bức tranh thủy mặc ấy bình yên đến lạ.
Từ Lập An, chúng tôi lại theo vòng quay bánh xe của con đường thiên lý qua Hải Vân quan để rồi men theo con đường ven biển tới làng chài Tam Thanh. Khi xưa là một làng chài nhỏ ven biển nhưng giờ đây Tam Thanh đã khoác lên mình những màu áo mới bởi các bức bích họa khắp ngõ, trên đầu hồi mỗi căn nhà. Cuộc sống thường ngày vẫn nhẹ nhàng trôi qua với cảnh đan lưới, đánh cá bên những bức tranh đầy sắc màu thật khiến cho những khách phương xa chùng lòng.
Từ biển cả, kẻ vận chuyển Tourneo lại đưa chúng tôi lên với núi rừng, với hồ Phú Ninh vốn được biết đến với dòng nước khoáng nóng rất tốt cho sức khỏe. Là một hồ nước nhân tạo nhưng lại vô cùng hoang sơ với nhiều hòn đảo nhỏ giữa mặt nước xanh ngắt. Phú Ninh được ví như hòn ngọc xanh giữa mảnh đất Quảng Nam đầy nắng gió, là điểm đến thú vị cho những ai muốn tìm tới một chút tĩnh lặng của thiên nhiên.
Điểm đặc biệt là nguồn khoáng lộ thiên với hàm lượng khoáng cao đã được khai thác đóng chai mang thương hiệu Phú Ninh và một khu tắm khoáng dành cho du khách. Bạn cũng có thể cắm trại tận hưởng không khí trong lành và lắng nghe thanh âm của núi rừng, câu cá và thưởng thức món đặc sản cá trắm nướng hoặc làm gỏi…
Xuôi về phía Nam, chúng tôi dừng lại ở đầm An Khê và khu biển Sa Huỳnh. Sa Huỳnh vốn được biết đến là điểm khảo cổ nổi tiếng, cũng là một trong 3 cái nôi cổ xưa về nền văn minh của nước Việt (cùng với Đông Sơn và Óc Eo). Những sử liệu đã khẳng định hậu duệ của cư dân Sa Huỳnh cổ là dân tộc Chăm (người Chàm, người Chiêm Thành hay người Hời…) sống ở dọc dải đất miền Trung rồi phân tán ra nhiều nơi trên thế giới. Dân tộc Chăm đã xây dựng nhiều vương quốc, đóng thuyền đi giao thương buôn bán cùng nền văn hóa nghệ thuật kiến trúc phát triển rực rỡ. Đầm An Khê là một mắt xích vô cùng quan trọng bởi đầm có một lạch nhỏ ra biển, nơi thương thuyền có thể ra vào và các nhà khảo cổ đã phát hiện ra các mộ chum, những tấm bia đá cổ, giếng cổ cùng hàng trăm vật dụng sinh hoạt, nông cụ sản xuất của người Chăm cổ.
Đầm An Khê ngày nay bình yên, tựa như một tấm gương soi khổng lồ in nền trời xanh thẳm, lơ lửng vầng mây trắng bay. Phía đông của đầm là vùng biển rộng lớn, phía tây là những dãy núi hùng vĩ, quốc lộ 1A vắt ngang mặt đầm và ngay bên cạnh mép nước là bảo tàng Sa Huỳnh – nơi lưu giữ nhiều dấu tích của cả vùng đất đặc biệt này. Phía ngoài đầm là những ruộng muối, những hồ nhỏ nuôi hải sản và cả những âu thuyền trú ngụ của bà con để ra khơi. Sa Huỳnh nói chung và An Khê nói riêng vẫn là vùng đầm và biển hoang sơ, nơi bạn có thể thỏa sức đắm mình vào làn nước trong xanh của biển cả hay khám phá cuộc sống thường ngày, tìm hiểu lịch sử văn minh của con người và những chuyến hải trình vượt biển đầy ngoạn mục.
Miền Trung còn ẩn trong đó quá nhiều điều để bạn có thể tự trải nghiệm và khám phá, từ văn hóa tới ẩm thực độc đáo, từ phong cảnh thiên nhiên đến phong tục tập quán, từ biển xanh với những bãi tắm đẹp nhất nhì thế giới tới rừng đại ngàn, từ kinh thành Huế cổ kính, phố Hội tới nét hoang sơ của hồ trên núi Phú Ninh… Tất cả tạo nên một hành trình trọn vẹn đầy cung bậc cảm xúc cho bất cứ ai.
