Cứ mỗi phút, có khoảng 16 phụ nữ tử vong vì bệnh tim mạch. Tuy nhiên, chúng ta vẫn sợ bệnh ung thư chứ không phải tim mạch và không hề cảnh giác với bệnh này. Làm thế nào để trái tim luôn khỏe? Bạn cần làm quen với dãy số: 03140530.
Thông điệp của những con số này bao gồm: Không (0) hút thuốc, đi bộ 3 cây số mỗi ngày hoặc vận động gắng sức ít nhất 30 phút/ngày, giữ huyết áp tối đa dưới 140mmHg, giữ mức cholesterol máu toàn phần dưới 5mmol/l, lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL) dưới 3mmol/l, và không (0) để tăng đường huyết, thừa cân.
Bệnh tim mạch, mà hàng đầu là xơ vữa động mạch bao gồm mạch vành, mạch não và mạch máu ngoại vi là do một số yếu tố nguy cơ tim mạch kinh điển: rối loạn mỡ máu, huyết áp tăng, đường máu tăng, thuốc lá, béo phì… Bên cạnh đó còn có một số yếu tố khác như tuổi, giới, tính di truyền…, làm tổn thương tăng sinh nội mạc mạch máu, qua nhiều năm tháng hình thành mảng vữa xơ gây hẹp tắc lòng động mạch vành, tạo nên các biến cố ở tim là cơn đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, gọi chung là bệnh mạch vành và ở mạch não gọi là đột quỵ. Ở phụ nữ còn có thêm yếu tố nguy cơ gây gia tăng bệnh tim mạch là mãn kinh và dùng thuốc ngừa thai trong khi có hút thuốc.
Nguyên nhân từ đâu?
50% bệnh tim mạch ở phụ nữ có liên quan đến thuốc lá hoặc môi trường có khói thuốc lá. Ngừng hút thuốc gắn liền với tỷ lệ giảm 36% nguy cơ tử vong tim mạch ở người có bệnh mạch vành. Phụ nữ cũng là đối tượng có nhiều áp lực trong gia đình cũng như công việc hơn so với đàn ông. Stress làm gia tăng nguy cơ bệnh tim mạch lên đến 3 lần. Chính bạn mới có thể tự cứu mình trước tiên, bằng cách tránh xa những lo âu, phiền muộn không cần thiết. Thay vào đó, hãy luôn yêu đời, sống hòa thuận, vui vẻ với mọi người. Luyện tập thể thao và chăm vận động cũng góp phần giảm stress.
Tăng huyết áp là một trong những mắt xích khởi đầu quan trọng của chuỗi bệnh lý tim mạch. Tình trạng này thường gặp ở phụ nữ béo phì và dùng thuốc ngừa thai. Sau 45 tuổi, huyết áp tăng đều ở phụ nữ. Đến tuổi 60, huyết áp tâm thu của phụ nữ cao hơn nam giới.
Đái tháo đường là nguyên nhân khiến phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn 5-7 lần so với bình thường (trong khi, ở nam giới, nguy cơ chỉ cao hơn 2-3 lần). Phụ nữ bị đái tháo đường mà còn hút thuốc lá thì nguy cơ đột quỵ cao hơn 84% so với những người không hút thuốc. Cứ 3 phụ nữ bị đái tháo đường sẽ có 2 người chết vì bệnh tim mạch.
Theo PGS-TS-BS Trần Văn Huy, Phó chủ tịch Phân hội Tăng huyết áp Việt Nam: Bệnh tim không chỉ gặp ở phụ nữ lớn tuổi với nhiều bệnh phối hợp mà ngày càng phổ biến ở phụ nữ dưới 50 tuổi. Số người tử vong do nhồi máu cơ tim ở nhóm tuổi này thường gấp đôi so với nam giới. Tuy nhiên, rất nhiều người thiếu cảnh giác với bệnh này và vẫn nghĩ mạch vành là bệnh của đàn ông. Triệu chứng bệnh mạch vành cấp ở phụ nữ thường khó chẩn đoán, gần 40% bệnh nhân không có triệu chứng đau ngực và thường có thể có những biểu hiện của các cơn đau khác ở cổ, vai, vùng dạ dày, nhịp thở gấp, nôn mửa, đổ mồ hôi, hoa mắt, chóng mặt…, dễ gây nhầm lẫn với các bệnh khác. 2/3 số phụ nữ bị bệnh mạch vành thường chết đột ngột mà không có dấu hiệu báo trước. Đa số phụ nữ ngay cả khi lên cơn đau vẫn có khuynh hướng do dự, không đi cấp cứu sớm. Hậu quả là đến bệnh viện quá trễ. Không ít phụ nữ thích tự chọn chuyên khoa để đến khám bệnh dựa theo triệu chứng nên ít khi đến đúng bác sĩ chuyên khoa tim mạch mà lòng vòng nhiều nơi nên cũng không được chữa trị kịp thời.
Tránh bệnh từ miệng…
Chính việc ăn uống hàng ngày góp phần trực tiếp gây ra bệnh tật hoặc giúp chúng ta khỏe mạnh hơn. Người phụ nữ có kiến thức về sức khỏe, đặc biệt với bệnh tim mạch, không chỉ giúp bản thân phòng tránh bệnh mà còn bảo vệ được cả gia đình bởi chính họ là người quyết định lựa chọn nguồn thực phẩm và nấu những bữa ăn gia đình.
Để giảm huyết áp, tránh béo phì, tăng đường và mỡ máu, hạn chế bệnh tim mạch, cần thực hiện chế độ ăn uống như sau:
– Hạn chế ăn mặn.
– Khẩu phần hài hòa, ít chất béo động vật. Dùng dầu thực vật chế biến thức ăn.
– Nhiều rau, củ, quả.
– Ăn nhiều cá, ít nhất 3 lần/tuần.
– Ưu tiên thịt gia cầm hơn là thịt mỡ, heo, bò. Hạn chế ăn da động vật và các đồ chứa nhiều cholesterol như trứng, tim, gan. Hạn chế chiên xào và sử dụng các loại bánh kẹo thực phẩm đóng gói có sử dụng dầu thực vật.
– Mỗi ngày nên uống nhiều nước, tối thiểu 2 lít. Không lạm dụng rượu, bia (Mức rượu, bia cho phép, có lợi cho sức khỏe tim mạch ở phụ nữ là không quá 2 đơn vị/ngày. 1 đơn vị là 284ml bia 3,5% hoặc 125 ml rượu vang 8%. Khi mang thai, không nên uống rượu, bia.)
Giữ vòng eo dưới 80cm và hơn thế nữa
Ngồi một chỗ, ít vận động là lý do khiến chúng ta gặp rắc rối với rất nhiều bệnh, trong đó có cả tim mạch. Cách đơn giản để tránh bệnh là tích cực vận động gắng sức, ít nhất 30 phút đi bộ mỗi ngày để giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim đến 50%. Luyện tập gắng sức hàng ngày cũng giúp hạ huyết áp, mỡ máu, giảm béo phì, nguy cơ đái tháo đường và cả ung thư tử cung, ung thư vú.
Béo phì – bạn thường chỉ lo mình sẽ xấu và ít khi nghĩ đến nguy cơ bệnh tật. Hãy cẩn thận! Khảo sát cho thấy, hơn 50% bệnh nhân nữ tử vong do nhồi máu cơ tim bị béo phì từ lâu nhưng không chịu giảm cân. Hơn nửa số bệnh nhân may mắn qua cơn nguy kịch không chịu tìm cách giảm cân. Thậm chí, không dưới 1/3 trong số đó lại tiếp tục tăng cân. Lời khuyên của bác sĩ là phụ nữ béo phì cần tích cực luyện tập giảm cân và duy trì cân nặng phù hợp với tập vận động cường độ từ mức trung bình đến mạnh ít nhất 60-90 phút/ngày. Béo phì, đặc biệt béo phì bụng, rất nguy hiểm cho bệnh tim mạch. Với phụ nữ Á Đông, cần giữ vòng eo dưới 80cm.
Hiện nay, không có biện pháp nào tối ưu để giúp bạn giảm cân ngoài luyện tập và ăn uống hợp lý. Điều này nghe chừng đơn giản nhưng không dễ thực hiện. Bạn cần có sự kiên nhẫn và quyết tâm duy trì thực hiện trong thời gian dài, mỗi tháng giảm 2kg với tiêu chí giảm 10% so với cân nặng ban đầu. Tuyệt đối không nghe theo những quảng cáo giảm cân nhanh mà chưa có chứng cứ khoa học chứng minh để tránh làm hại chính mình.
Không chỉ cần biết số đo ba vòng cơ bản mà bạn còn cần nắm được cả chỉ số huyết áp của mình. Ngoài ra, cũng cần có chế độ kiểm tra sức khỏe định kỳ, các chỉ số đường máu, mỡ máu theo hướng dẫn của bác sĩ. Cần phát hiện sớm tất cả các nguy cơ gây bệnh ngay khi chưa có biểu hiện bệnh tim mạch và can thiệp điều trị, kiểm soát tốt các yếu tố này. Không khỏe, bạn sẽ chẳng làm được điều gì!
Bài: Hành Hương
