Chiếc xe hơi không chỉ đơn thuần là phương tiện
giao thông mà còn là nơi để họ thể hiện sự hãnh diện và say mê cá nhân.
Thể hiện cá tính
Độ xe là một khái niệm chung để nói về việc thay đổi các chi tiết của chiếc xe
cho khác đi so với thiết kế nguyên bản của nhà sản xuất, qua đó khiến chiếc xe
trở nên khác lạ hơn, có những khả năng khác biệt hơn so với ban đầu.
Độ xe là một thú chơi khá thịnh hành ở phương Tây, đến nỗi một số hãng xe hơi
lớn đã mua đứt các hãng độ xe để biến thành một bộ phận của riêng họ, hoặc tự
phát triển một bộ phận của riêng mình. Chẳng hạn Merercedes mua đứt công ty độ
xe AMG, hoặc BMW tự phát triển M Division.
Thế nhưng chỉ gần đây, độ xe mới bắt đầu trở thành một niềm đam mê của những
người dùng xe hơi tại Việt Nam. Ngày nay, việc sở hữu một chiếc xe sang trọng
đắt tiền không còn là điều khiến dân chơi xe say mê nhiều như trước. Với xu
hướng phát triển của xã hội hiện đại, việc coi trọng cá tính của mỗi người đang
dần trở nên quan trọng hơn, và do đó việc độ một chiếc xe để khiến nó trở nên
khác biệt với tất cả những chiếc xe còn lại đã dần trở nên một thú chơi, thậm
chí là một nhu cầu khá phổ biến của người dân thành thị, đặc biệt là những người
trẻ. Người thích chơi trội thì độ xe vì nhu cầu “không đụng hàng”. Người bình
thường thì đơn giản hơn, coi việc độ xe là một cách đặt dấu ấn cá nhân lên chiếc
xe mà mình yêu thích.
Mặc dù có một số quan điểm cho rằng độ xe là thú chơi chỉ dành cho những người
giàu có “rủng rỉnh” và “rửng mỡ”, nhưng điều đó không hoàn toàn chính xác. Một
chiếc xe độ nghiêm túc, trước hết phải thể hiện được sự đam mê của chủ nhân đối
với chiếc xe, cũng như thể hiện được hiểu biết, cá tính và cả quan điểm của họ.
Khi hội tụ đủ các yếu tố này, việc độ xe trở nên vô cùng thú vị, và trong nhiều
trường hợp, không tốn kém quá nhiều.
Có nhiều cấp độ để nâng cấp 1 chiếc xe. Nếu không tính đến những người độ xe để
sử dụng cho một mục đích cụ thể nhất định (chẳng hạn như độ xe chuyên cho việc
off-road, hoặc độ xe để chuyên thực hiện các cú drift), thì tuyệt đại đa số
người dùng độ xe chỉ vì sở thích, và thường đòi hỏi chiếc xe thành phẩm vẫn phải
đáp ứng được đầy đủ các chức năng sử dụng hàng ngày.
Dễ
Có 3 hình thức độ xe cơ bản, được chia theo 3 loại nhu cầu: thay đổi hình thức,
cải thiện tính tiện nghi, và cải thiện khả năng vận hành. Độ thân vỏ nhằm thay
đổi hình ảnh bên ngoài, độ nội thất để cải thiện tính tiện nghi, và độ động cơ,
khung sườn, hệ thống treo… để cải thiện khả năng vận hành.
Độ thân vỏ là hình thức độ xe phổ biến nhất hiện nay, bởi chi phí không cao, dễ
tìm kiếm mua “đồ chơi” hoặc dễ chế tác với trình độ thủ công tại Việt Nam, không
gây ảnh hưởng nhiều đến khả năng hoạt động của xe, và quan trọng nhất là dễ
nhận biết khi quan sát từ bên ngoài. Các hình thức độ thân vỏ thường
được thực hiện bao gồm thay đổi màu sơn so với xe nguyên bản, thay đổi
các bộ phận trên thân vỏ như gắn các bộ phận body kit thể thao gồm các
miếng ốp trước, sau và hai bên hông xe, gắn cánh gió đuôi, thay đổi hệ
thống chiếu sáng… Ngoài ra, các chủ xe cũng thường thay mâm và lốp
với kích thước lớn hơn so với xe tiêu chuẩn để tăng thêm sự hấp dẫn
thị giác.
Với công nghệ chế tác hiện nay, chủ xe có thể thỏa sức sáng tạo khi
thiết kế và quyết định độ thân vỏ cho chiếc xe của mình mà không lo
gặp khó khăn. Nếu vì lý do giá thành mà chủ xe không muốn mua các bộ
body-kit nhập khẩu có thương hiệu nổi tiếng và chất lượng cao, thì một
số xưởng độ xe tại Tp.HCM vẫn có thể gia công các bộ phận này một
cách khá dễ dàng theo bất kỳ mẫu thiết kế nào, sử dụng công nghệ
thiết kế tạo hình 3D và sau đó chế tác bằng sợi composite. Nhìn chung,
độ thân vỏ được nhiều người lựa chọn bởi sự đơn giản trong thi công
và chi phí tương đối thấp. Sự khác biệt trong thành quả cuối cùng,
nếu có, thường chỉ nằm ở quan điểm thẩm mỹ của chủ xe mà thôi.
Độ nội thất thường phức tạp hơn đôi chút so với độ thân vỏ. Lý do cơ
bản vẫn là chi phí và trình độ chế tác đòi hỏi cao hơn. Các hình
thức độ nội thất phổ biến hiện nay gồm có nâng cấp hoặc bổ sung các
trang thiết bị tiện nghi như dàn âm thanh, màn hình DVD, hệ thống định
vị GPS, bọc da cho ghế ngồi, hoặc phủ vật liệu sợi carbon cho các bộ
phận… Việc nâng cấp nội thất có ưu điểm lớn là cải thiện rất
nhiều tính tiện nghi cho chiếc xe.
Tuy nhiên, độ nội thất không chỉ đòi hỏi người thi công phải có con mắt
thẩm mỹ tốt, mà còn đòi hỏi các hiểu biết tương đối cao về hệ thống
điện và điện tử trong xe. Ngoại trừ việc nâng cấp ghế da hoặc bọc
sợi carbon không có ảnh hưởng nhiều đến hoạt động của xe, thì việc
nâng cấp các bộ phận khác có thể làm phát sinh rắc rối. Chỉ cần một
sai sót nhỏ trong quá trình thi công các hệ thống điện tử hoặc giải
trí, hệ thống điện cũng có thể bị hư hỏng và qua đó, ảnh hưởng
nghiêm trọng đến tính an toàn trong vận hành của chiếc xe. Đã từng có
một vài chiếc xe bỗng nhiên bốc cháy trong khi đang hoạt động chỉ vì
một sai sót dạng này.
Ngoài ra, không giống như độ ngoại thất, việc lựa chọn các thiết bị
tiện nghi hợp lý để nâng cấp cũng là một vấn đề. Trên thị trường
tràn ngập các loại sản phẩm khác nhau, từ sản phẩm cao cấp cho đến
những loại “hàng chợ” chất lượng thấp có xuất xứ chủ yếu từ Trung
Quốc, và người dùng gần như không có cơ hội để kiểm nghiệm chất
lượng sản phẩm, cho tới khi nó đã được lắp đặt xong và qua một thời
gian sử dụng. Ngay cả khi có thể đổi sang sản phẩm mới, điều này
cũng khiến người dùng mất rất nhiều thời gian và cả tiền bạc.
Trong các hạng mục độ nội thất, dàn âm thanh là loại thiết bị phức
tạp nhất, khó thi công nhất, và cũng có mức độ đa dạng cao nhất. Vì
lý do giá thành, nên thông thường các hãng xe hơi “bình dân” không trang
bị cho chiếc xe các hệ thống âm thanh đủ tốt để thỏa mãn đòi hỏi
của những cặp tai khó tính. Chỉ trừ một số model xe hơi hạng siêu
sang, chẳng hạn như Audi A8, Lexus LS, Porsche Panamera hay Mercedes-Benz
S-Class là có trang bị các dàn âm thanh có đẳng cấp cao cho chiếc xe,
con lại thì thường hệ thống âm thanh trên xe hơi thương mại chỉ ở mức
trung bình.
Đó là lý do khiến dàn âm thanh luôn là một trong số các thành phần
được rất nhiều chủ xe quyết định nâng cấp. Tuy nhiên, nâng cấp dàn âm
thanh không phải là việc dễ dàng. Nó đòi hỏi khả năng thẩm âm, hiểu
biết về các trang thiết bị âm thanh, và đương nhiên là cả khả năng tài
chính tương đối dư dả. Trang bị một dàn âm thanh loại cao cấp cho một
chiếc sedan hạng trung có thể dễ dàng khiến chủ sở hữu phải chi ra
khoảng 10.000 USD. Nếu “vung tay”, con số đó cũng có thể dễ dàng tăng
lên gấp đôi.
Khó
Thế nhưng đó cũng mới chỉ là vấn đề tài chính, và vẫn có thể thực
hiện được. Khi chủ xe muốn cải thiện khả năng vận hành của chiếc xe,
và phải bắt tay vào việc cải tiến động cơ, hệ thống truyền động,
khung sườn, hệ thống xả, hệ thống treo… thì khó khăn mới thực sự
nảy sinh.
Ở Việt Nam, các công đoạn độ xe vẫn còn khá thủ công, không dựa trên
nền tảng kỹ thuật cao và hiểu biết sâu về công nghệ. Do đó, hoạt động
độ xe vẫn chủ yếu là thay đổi các chi tiết thiết kế trên thân vỏ và
thay đổi trang thiết bị nội thất chứ chưa thể đạt tới độ chuyên
nghiệp cao, có thể biến đổi hoàn toàn chiếc xe như những công ty chuyên
độ xe nổi tiếng ở Đức hoặc Anh.
Muốn thay đổi khả năng vận hành của chiếc xe, người ta thường phải
thay đổi lại kết cấu và cả hệ truyền động. Thay đổi kết cấu thường
bao gồm thay đổi hệ thống treo, gắn các thanh chống lật, các thanh gia
cường thân xe, và thay đổi mâm vỏ. Các thay đổi này có thể thực hiện
không quá khó khăn, bởi chúng đơn giản là các bộ phận cơ khí, đã được
một số công ty nước ngoài sản xuất sẵn dành riêng cho từng model xe, nên
chỉ cần tháo bộ phận cũ ra, lắp bộ phận mới vào là chiếc xe đã có
thể tiếp tục hoạt động đúng như yêu cầu của chủ xe.
Thế nhưng muốn cải tạo công suất lại là chuyện không dễ. Để nâng công
suất xe, có rất nhiều việc có thể làm: từ đơn giản và có thể thao
tác dễ dàng như thay đổi hệ thống xả, thay đổi hệ thống nạp gió,
hoặc phức tạp hơn nữa là thay đổi hoặc bổ sung thêm nhiều bộ phận
của động cơ, chẳng hạn như gắn thêm bộ tăng áp.
Các thay đổi này có ảnh hưởng trực tiếp đến công suất, nhưng cũng có
tác động trực tiếp đến chất lượng của động cơ. Việc thực hiện các
nâng cấp này là điều rất khó khăn trong điều kiện kỹ thuật tại Việt
Nam hiện nay, và do đó không có nhiều người từng thực hiện. Ngoài ra,
điều quan trọng là các biện pháp nâng cấp này đòi hỏi những kiến
thức rất chuyên sâu và cả rất rộng về công nghệ. Để biết cần phải
thay đổi công suất của một chiếc động cơ cụ thể thì cần phải lựa
chọn hệ thống xả nào, hệ thống nạp gió ra sao hoặc phù hợp với
loại tăng áp nào là điều không hề dễ dàng. Nếu nâng cấp không thận
trọng, động cơ có thể bị phá hỏng rất nhanh chóng, và chiếc xe đáng
giá cả gia tài có thể trở thành đồ bỏ.
Đó là lý do khiến cho tại Tp.HCM hiện nay chỉ có một vài xưởng đủ
khả năng thay đổi công suất động cơ – và vẫn chỉ đang trên đường mày
mò thử nghiệm, cũng như chưa có sản phẩm nào thực sự được giới độ
xe phải trầm trồ khen ngợi. Trong khi đã có hàng trăm cửa hàng hoặc
xưởng khác sẵn sàng độ ngoại thất hoặc nội thất.
Xây dựng phong trào
Anh Hải – chủ gara chuyên độ xe Wit Tuning, một trong số rất ít xưởng
đang có khả năng độ và tìm hiểu về độ công suất động cơ – cho biết
mặc dù vẫn còn nhiều khó khăn, nhưng giới độ xe tại Việt Nam đang dần
dần từng bước tìm cách học tập nước ngoài trong lĩnh vực độ xe, và
đã bắt đầu có những thành công nhất định.
Là một người đam mê xe và đam mê độ xe đến mức đã quyết định bỏ vị
trí làm việc đang phát triển khá tốt tại một công ty nước ngoài để
thành lập một gara độ xe ở Tp.HCM, anh Hải cho biết điều anh khát khao
nhất là tạo được một phong trào và một cách nhìn đúng đắn hơn, cởi mở
hơn về độ xe và xe độ. “Một trong những điều kiện quan trọng nhất để
phát triển độ xe – thậm chí phát triển thành một nền công nghiệp độ
xe như ở các nước phát triển – là phải có một cộng đồng”, anh Hải
cho biết. “Sự đam mê và một phong trào đủ mạnh sẽ là động lực lớn
nhất khiến người ta học hỏi và phát triển, và cũng là yếu tố quan
trọng để thúc đẩy thị trường”.
Đó chính là lý do khiến Hải nỗ lực tổ chức một ngày hội xe độ tên
là Tuning Show để tìm cách tập trung những người đam mê lại với nhau,
và tạo sức hút đối với cộng đồng. Sự thành công bước đầu của Tuning
Show đầu tiên vào năm 2010 đã là động lực khích lệ để anh quyết định
tiếp tục nỗ lực tổ chức Tuning Show lần thứ 2, sẽ diễn ra vào tháng
11 tới đây. Sẽ diễn ra trong 2 ngày, với số lượng xe tham dự ước tính
lên tới khoảng 200 chiếc, anh Hải hy vọng Tuning Show sẽ là một sự
kiện thành công, qua đó nó có đủ nội lực để trở thành một sự kiện
thường niên.
Con đường vẫn còn dài và khó khăn, nhưng hy vọng rằng trong một thời
gian không xa, nền công nghiệp độ xe Việt Nam sẽ có thể tìm được chỗ
đứng với bạn bè trong khu vực, mà trước mắt là tại Thái Lan và
Malaysia.
