Bớt
hợm hĩnh hơn, sẽ có những đứa trẻ luôn
mồm nói: “Bố tớ là công an, bố tớ chỉ cần
giơ súng lên là bố cậu thua ngay”. Không
chỉ là con hàng xóm, đôi khi, chính con
bạn cũng có những lúc “nổ”: Con biết
thừa (cái này hay cái nọ), sao mà mẹ cứ
phải nói nhiều làm gì nhỉ! Những đứa trẻ
luôn khoe khoang rằng mình biết tuốt,
rằng mình hơn người có thể khiến những
người xung quanh khó chịu. Tuy nhiên,
tính khoác lác, huênh hoang của trẻ có
thực sự nguy hiểm đến thế?
Đã bao giờ bạn nghĩ, tại sao đứa trẻ này lại hay kể lể, thể hiện gia cảnh như sự
giàu có, bố làm to hay quyền lực của bản thân nó với người xung quanh? Có những
đứa trẻ bị ảnh hưởng từ cha mẹ, những người thực sự hay lên mặt với người xung
quanh, với cấp dưới, người làm trong nhà… Trẻ quan sát cách xử sự của người lớn
và “ứng dụng” triệt để trong các tình huống với bạn bè, thầy cô… Chúng thấy mình
có ưu thế hơn người khác. Tuy nhiên, không phải đứa trẻ nào cũng hoàn toàn như
vậy. Có những đứa trẻ nói khoác, nói quá sự thật về chúng chỉ để che giấu nhược
điểm nào đó của bản thân hoặc sự thiếu tự tin. Chúng muốn che lấp, muốn cho
người khác thấy cái mà chúng vẽ ra nhiều hơn chúng có. Đôi khi, trong những hoàn
cảnh gia đình đặc biệt, đứa trẻ sinh ra và lớn lên bên cạnh những “cái bóng” quá
lớn: một ông bố, bà mẹ nổi tiếng, một người anh, chị, em giỏi giang, đi đâu cũng
được mọi người khen ngợi hết lời. Những điều đó cũng khiến một đứa trẻ phải tự
“trang bị” cho mình bằng cách tô vẽ cho bản thân: “Tôi biết hết mọi thứ” hay “Tôi
chẳng kém cạnh ai”.
Khi đứa trẻ càng cố tỏ ra mình luôn ở thế mạnh, thế trên người khác thì càng
chứng tỏ sự thiếu tự tin vào bản thân, bị tổn thương, yếu đuối, thiếu hụt.
Những việc trẻ làm và cố thể hiện chỉ để chứng minh rằng trẻ đang cố bù đắp lại
cái mà chúng thiếu hoặc muốn được như thế. Do đó, để giảm bớt tính khoác lác của
một đứa trẻ, cha mẹ và những người nuôi dạy phải tìm hiểu rõ nguyên nhân xuất
phát tính cách này để có những phương pháp phù hợp.
Có thể bắt đầu từ một vài quy tắc thiện chí như:
– Hãy tập cho trẻ thói quen lắng nghe: Trong mọi tình huống, trẻ khoác lác hay
có thói quen “đè bẹp” người khác bằng những thành tích, những điều giỏi giang của
chúng. Vì vậy, bước đầu tiên là phải biết “phanh” trẻ trong mọi tình huống. Hãy dẫn
dắt để trẻ biết nghe người khác nói trước khi tự thể hiện.
– Tập cho trẻ cắt đứt những câu chuyện đề cao bản thân: Trước kia, bé chỉ kể
những chuyện liên quan đến “cái tôi vĩ đại”. Cha mẹ hãy hỏi trẻ về câu chuyện của
các bạn cùng lớp, bạn hàng xóm… Trẻ sẽ phải hình thành thói quen tìm hiểu chuyện
của các bạn để về kể cho bố mẹ nghe. Dần dần, bé sẽ quên những câu cửa miệng với
danh xưng “Con…” mà sẽ chuyển thành “Bạn con…”.
– Nếu thực sự tâm lý, bạn phải tìm cách trao cho con lòng tin về những ưu điểm
mà bé vốn có, thay vì giảm bớt ưu điểm của chúng một cách thô thiển bằng việc
chê bai. Đôi khi, bạn nghĩ rằng hạ thấp bớt ưu thế của trẻ để chúng đỡ “tinh vi”.
Nhưng đó là sai lầm. Nếu ức chế, hạ thấp ưu điểm hoặc sự tự khẳng định của trẻ,
bạn đã dồn con đến gần với sự tiêu cực, thu mình. Điều đó đe dọa sự phát triển
nhân cách lành mạnh của trẻ.
– Cuối cùng, nếu trẻ thực sự có khả năng nổi trội và có hơi khoác lác một chút thì
cũng không có gì phải lo lắng quá. Tại sao? Vì nếu trẻ có khả năng, cớ gì lại bắt trẻ
không được thể hiện mình? Tại sao phải che lấp mình bằng tính khiêm tốn giả tạo
nào đó? Vấn đề là hai mặt của tính khoác lác ở trẻ đều cần cha mẹ và những người
nuôi dạy phải thật tâm lý và sáng suốt để định hướng đúng mức cho quá trình phát
triển tính cách ấy chứ không đơn giản là xóa bỏ hay để kệ trẻ tự phát triển, thể hiện
quá mức.
