Là cha mẹ, bạn là người đầu tiên dạy cho con thấy giá trị của bản thân và giúp con tự tin bước vào đời. Bạn có thể khiến con thấy mình được yêu thương bằng cách dành cho con thời gian và sự quan tâm mỗi ngày, bằng cách này hay cách khác, chẳng hạn đọc sách cho con nghe, chơi cùng con, tâm sự với chúng. Khi bạn về nhà từ chỗ làm, hãy dành ngay vài phút chơi đùa với con trước khi bắt tay vào làm bất cứ việc gì khác.
Hãy cho con thấy giá trị của bản thân chúng bằng cách thấu hiểu cảm giác của con, lắng nghe mỗi khi chúng nói. Trẻ nhỏ thường rất nhạy cảm và dễ dàng nhận ra mỗi khi bạn thiếu tập trung. Hãy luôn tập trung vào cuộc nói chuyện với lũ trẻ thay vì ậm ừ trả lời cho xong chuyện. Cách này vừa giúp trẻ nâng cao được lòng tự trọng, vừa là cách tốt để rèn luyện khả năng ngôn ngữ cho bé.
Cách bạn khích lệ con cũng rất quan trọng. Bằng cách tập trung khuyến khích những nỗ lực của con hơn là kết quả con đạt được, bạn sẽ cho trẻ thấy sự ủng hộ của bạn, khiến trẻ bớt cảm giác bị phụ thuộc vào sự thừa nhận kết quả từ người khác.
Cuối cùng, cách tốt nhất để khích lệ một đứa trẻ là nói cho con biết bạn yêu con nhiều như thế nào.
Luôn đặt con lên vị trí ưu tiên số một
Ai trong chúng ta cũng phải đối mặt với cả núi công việc, lo toan mỗi ngày, và chuyện gia đình rất thường bị những mối bận tâm khác làm gián đoạn. Tuy nhiên, ta cần phải biết tự học cách phân loại tầm quan trọng của công việc, giữa việc chăm sóc con cái, với việc ở cơ quan, việc nhà. Sự thật là để trở thành một bậc cha mẹ thành công, bạn cần thường xuyên sắp xếp lại tầm quan trọng của từng việc. Đôi khi bạn phải đánh đổi một số thứ để dành cho con vị trí tốt nhất.
Đặt con lên ưu tiên số một không có nghĩa rằng bạn phải trở thành bà mẹ siêu nhân khi vừa cáng đáng việc con cái, vừa hoàn thành tốt công chuyện ở cơ quan, càng không có nghĩa là bạn sẽ không có chút thời gian nào cho bản thân. Nhưng ưu tiên con cái đồng nghĩa với việc bạn phải biết lựa chọn. Rất nhiều phụ nữ sẵn sàng từ bỏ công việc lương cao nhưng bận rộn để làm những việc nhàn rỗi hơn với mức lương vừa phải hơn nhưng có thời gian chăm sóc con cái.
Kết hợp chặt chẽ vai trò của cha và mẹ
Thường, trong một gia đình, mẹ là người trực tiếp chăm sóc, quan tâm đến từng thay đổi về thể chất cũng như tâm lý của con. Trong khi đó, cha lại thường là người khuyến khích lòng can đảm, ý chí tự lập, sự cương quyết và tự tin ở trẻ.
Chính bởi bố mẹ giữ vai trò khác nhau cơ bản trong việc dạy dỗ và hình thành nhân cách cho bé, thiếu đi sự kết nối chặt chẽ giữa cha và mẹ, bé sẽ khó có được sự phát triển toàn diện nhất. Cách tốt nhất để bắt đầu việc phối hợp với bạn đời là cùng nhau bàn bạc rõ những định hướng, những quy tắc trong việc dạy dỗ con cái mà bạn muốn áp dụng, sau đó theo dõi việc thực hiện để có những điều chỉnh phù hợp. Người mẹ phải từ bỏ suy nghĩ rằng chỉ có mình mới biết những gì là tốt nhất cho con và để người bố tham gia ngang hàng vào việc nuôi dạy trẻ.
Với những ông bố, bà mẹ đơn thân, nên có sự phối hợp và thỏa thuận chặt chẽ với vợ/chồng cũ để quyết định rõ ràng việc dạy con, tránh để trẻ có cảm giác mình phải chọn lựa giữa bố và mẹ. Bản thân bạn cũng phải tự hoàn thiện mình để trẻ nhận được sự giáo dục hoàn chỉnh nhất như những đứa trẻ khác.
Nhất quán trong quan điểm đối với trẻ
Cách tốt nhất để giúp con bạn nhận thức được điều gì đúng, điều gì sai, là dạy con ngay từ đầu về những việc trẻ có thể làm và cương quyết mỗi khi trẻ làm sai.
Khi con mắc lỗi hay quấy khóc, nghịch ngợm, đừng làm gì quá đáng để con cảm thấy bị tổn thương. Thay vì quát mắng quyết liệt, hãy nhắc nhở vừa đủ cho con hiểu. Tuyệt đối tránh quát mắng nặng lời, hoặc dùng những hành động thái quá như đánh con, cấu véo,… Một số bậc phụ huynh khi cơn tức giận lấn át lý trí, thậm chí còn dùng lời lẽ tục tĩu để mắng con. Đây là điều tối kỵ, bởi nó không những xúc phạm trẻ, mà còn vô tình hình thành cho trẻ thói quen nói bậy theo cha mẹ.
Dạy con biết chịu trách nhiệm
Một trong những món quà tuyệt vời nhất bạn có thể dành cho con chính là giúp con hiểu rằng chúng phải chịu trách nhiệm trước những quyết định của chính mình dù kết quả cuối cùng như thế nào.
Bước đầu tiên, hãy tạo cho trẻ một nền tảng nhận thức đúng đắn: gợi ý cho con những sự lựa chọn phù hợp với lứa tuổi và khả năng của bé. Đến tuổi tập đi, trẻ có thể tự chọn xem sáng nay ăn món gì, hoặc mặc áo gì hôm nay. Trẻ 3 tuổi đã có thể giúp bạn những việc đơn giản như sắp xếp đồ chơi gọn gàng, hay nhặt quần áo bẩn cho vào máy giặt.
Bước tiếp theo: khuyến khích trẻ học những kĩ năng mới, như đi xe ba bánh hay đọc thơ. Nếu trẻ mắc lỗi và gây ra rắc rối cho chính mình, hãy để trẻ có thời gian tự giải quyết thay vì tìm cách nhanh chóng giúp đỡ. Điều này sẽ giúp trẻ nghĩ về những hậu quả có thể xảy ra khi làm sai, từ đó rút kinh nghiệm và suy xét kỹ hơn trước khi làm bất cứ điều gì.
Nếu trẻ gặp khó khăn, hãy chỉ cho trẻ hướng giải quyết. Chẳng hạn nếu con bạn khóc vì bị trẻ khác cướp đồ chơi, hãy khuyên con: “Con thử chạy lại hỏi bạn xem bạn có trả lại không”. Hay khi con than phiền là đến lớp không có bạn bè, hãy dạy con cách hòa nhập qua việc đóng vai và thực hành hội thoại với bố mẹ ở nhà.
Cuối cùng, hãy khuyến khích con suy nghĩ độc lập, ngay cả khi ý kiến của trẻ có khác ý kiến của bạn. Điều này giúp con bạn bớt đi sự phụ thuộc vào người khác. Dĩ nhiên, vẫn cần có những giới hạn nhất định, tránh để trẻ dần trở nên ương bướng, khó bảo.
Thiết lập các thói quen
Các thói quen và quy tắc riêng trong gia đình sẽ tạo cho trẻ cảm giác an toàn và không bị hẫng. Trẻ nhỏ sẽ cảm thấy dễ chịu hơn khi biết trước rằng sau khi ra ngoài dạo chơi vào buổi sáng là sẽ tới bữa trưa, hoặc sau “tiết mục” đọc truyện vào buổi tối sẽ đến giờ đi ngủ. Trẻ lớn hơn một chút thì lại rất thích thú trông ngóng những kế hoạch đã thành tiền lệ đều đặn, chẳng hạn như cứ đến cuối tuần được phiếu bé ngoan thì sẽ được bố đưa đi chơi. Các thói quen tạo cho bé sự nề nếp và cảm giác rằng mình có thể kiểm soát cuộc sống của chính mình, từ đó dần nâng cao tính tự tin của trẻ.
Các thói quen trong gia đình cũng là chất keo gắn kết các thế hệ trong cùng một gia đình với nhau, tạo ra những dấu ấn kỷ niệm mà về sau bé sẽ nhớ mãi.
Dành thời gian nghỉ ngơi cho chính mình
Dành thời gian cho con không có nghĩa là bạn phải từ bỏ toàn bộ thời gian cho chính bản thân. Khi bạn vất vả quá mức để chăm lo cho người khác, cơ thể bạn sẽ dần kiệt sức, kéo theo cảm giác nặng nề, trống rỗng, uể oải, từ đó ngay cả việc chăm sóc con cũng không được hiệu quả.
Bởi thế, hãy luôn nhớ dành thời gian nghỉ ngơi cho chính bản thân để làm mới nguồn năng lượng, sự hứng khởi, và sức mạnh tinh thần của bạn. Đó có thể là một buổi chiều đi ăn uống, xem phim với hội bạn thân. Hay đơn giản chỉ là việc bạn tự cho phép mình nhờ tới sự giúp đỡ của người khác khi cần thiết.
