Theo con số thống kê mới nhất của Trạm Y tế xã Định Liên, huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa, số người mắc và chết vì bệnh ung thư trên địa bàn toàn xã từ đầu năm đến nay là 12 người, với các bệnh ung thư như: Ung thư thực quản, ung thư vòm họng, ung thư dạ dày, ung thư phổi… Trong số 12 người mắc bệnh ung thư đã có 9 người chết.
Đây mới chỉ là con số tổng hợp nhanh của Trạm Y tế xã dựa trên số người đã đi khám và phát hiện ra bệnh. Ông Lê Văn Ngợi, Trạm trưởng Trạm Y tế xã, cho rằng trong xã còn nhiều người mắc bệnh ung thư nhưng chưa phát bệnh, chưa đi khám nên chưa biết.
Tại xã Định Liên, số người mắc và chết vì bệnh ung thư nhiều và tăng dần trong gần 10 năm trở ại đây. Cũng những con số thống kê cho thấy từ năm 2005 đến năm 2011, toàn xã có 291 người chết nhưng có đến 82 người chết vì ung thư (chiếm 28,18%). Như vậy mỗi năm có hàng chục người chết vì ung thư.
Ông Ngợi cho biết thêm: “Trước kia số người mắc và chết vì bệnh ung thư của xã chỉ tập trung nhiều nhất ở làng Bái Thủy nhưng đến nay đã lan rộng ra nhiều làng khác trong xã. Nguyên nhân chính dẫn đến tỷ lệ mắc bệnh ung thư ở đây là do nguồn nước sinh hoạt của người dân địa phương có chứa nhiều asen – chất gây bệnh ung thư”.
Theo kết quả xét nghiệm của Sở TN&MT Thanh Hóa vào tháng 7/2007, trong 8 mẫu nước được lấy đi xét nghiệm tại các địa điểm ở làng Bái Thủy, có đến 6 mẫu chứa hàm lượng asen cao hơn mức cho phép từ 1,2 – 4,5 lần (Tiêu chuẩn vệ sinh nước ăn uống ban hành theo Quyết định số: 1329/2002/BYT/QĐ ngày 18/2/2002 của Bộ trưởng Bộ Y tế, TCVN 6182-1996).
Mẫu nước nhiễm asen nặng nhất là tại gia đình bà Lê Thị Ân, thôn 5, Bái Thủy, nồng độ asen chiếm 0,044mg/1 lít. Thực tế cho thấy, gia đình bà Ân đã có 3 người chết vì bệnh ung thư. Năm 2005 con trai bà là anh Nguyễn Văn Dũng phát bệnh ung thư và qua đời. Đến năm 2009, chồng bà là ông Nguyễn Văn Cát và người con trai út là Nguyễn Văn Phượng cũng đổ bệnh ung thư và mất ngay sau đó.
Theo ghi nhận của chúng tôi tại làng Bái Thủy, hầu hết các hộ dân ở đây đều dùng nước giếng khoan làm nước sinh hoạt chính. Nước giếng ở đây sau khi được bơm từ lòng đất lên chỉ để vài giờ đồng hồ đã chuyển màu vàng đục, nổi váng trên bề mặt… Hầu hết những vật dụng dùng đựng nước sinh hoạt của các hộ dân đều bị bám màu vàng. Người dân chỉ lọc qua một lớp cát và đá nhỏ rồi đem dùng làm nước sinh hoạt.
Dẫn chúng tôi đi thực tế tại thôn 5, bà Lê Thị Minh trưởng thôn chia sẻ: “Biết là nước bị nhiễm nhiều độc tố gây bệnh nhưng người dân không còn cách nào khác, bắt buộc phải dùng nước này vì không còn nguồn nước nào thay thế. Nhiều hộ dân có điều kiện xây bể đựng nước mưa nhưng cũng không đủ nước để dùng cho cả năm. Số người mua máy lọc nước chỉ đếm được trên đầu ngón tay”.
Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, Ông Nguyễn Văn Sĩ, Chủ tịch UBND xã Định Liên, cho biết: “Thực tế là hơn 10 năm nay số người chết vì căn bệnh ung thư của xã tăng cao. Tỷ lệ mắc bệnh ung thư đã lan ra toàn xã. Theo khuyến cáo thì là do nguồn nước nhiễm chất gây ung thư nhưng đến nay người dân trong xã chúng tôi vẫn mong chờ phương án của các cơ quan chức năng sớm có biện pháp để giúp người dân cải thiện nguồn nước, giảm tỷ lệ mắc và chết vì ung thư để người dân bớt lo lắng”.
Trước đó, sau khi kiểm tra nguồn nước tại Định Liên năm 2007, Sở TN&MT Thanh Hóa đã gửi công văn đề nghị UBND tỉnh Thanh Hóa cấp kinh phí để xử lý nguồn nước nhiễm asen cho xã Định Liên, đồng thời trình Bộ TN&MT giúp Thanh Hóa hỗ trợ, chuyển giao công nghệ xử lý chất asen có trong nước cho người dân Định Liên. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có hồi âm.
“Chúng tôi vô cùng hoang mang lo lắng. Nguy cơ nhiễm bệnh ung thư trong người không biết ai bị và chết lúc nào. Chúng tôi rất mong các cơ quan chức năng sớm có biện pháp giúp người dân để không còn phải sống trong lo sợ bị “tử thần ung thư” gọi tên”, một người dân nơi đây bày tỏ.
Giải pháp tạm thời được các chuyên gia khuyến cáo với người dân nơi nguồn nước có chứa nhiều chất asen gây ung thư là không nên lọc nước theo hình thức đơn giản mà phải sử dụng máy lọc công nghệ hiện đại, hòng bỏ hết tạp chất và chất độc hại asen gây ung thư. Tuy nhiên với khả năng kinh tế không mấy khá giả của người dân nơi đây, không phải hộ nào cũng có thể tự trang bị cho mình được chiếc máy lọc nước này.
