Steve Jobs: cơ đồ Apple từ gara xe - Tạp chí Đẹp

Steve Jobs: cơ đồ Apple từ gara xe

Giải Trí


Chính tài năng, tầm
nhìn, từng trải, triết lý sống, thời cơ và tâm huyết đã làm nên một vĩ nhân về
công nghệ và kinh doanh, xứng đáng với nhận xét của tổng thống mỹ Obama: “Thế
giới đã mất đi một thiên tài nhìn xa trông rộng. Steve Jobs là một trong những
nhà cải cách vĩ đại nhất nước Mỹ. Ông ấy đủ dũng cảm để suy nghĩ một cách khác
biệt, đủ cứng rắn để tin tưởng mình có thể thay đổi thế giới và đủ tài năng để
thực hiện điều đó”.


Tài năng

Ở tuổi 20, Steve Paul Jobs đã dựng lên một cơ đồ Apple từ gara xe của bố mẹ nuôi,
cùng với Steve Wozniak (lúc đó 26 tuổi).



Jobs đã nhận ra tài năng của người bạn đặc biệt này, khi cùng tháo tung các máy
tính của thời bây giờ, khi Wozniak đã viết lập trình phần mềm chỉ trong vòng 4
ngày cho một đề tài hóc búa. Biết sử dụng người tài là một tài năng, hơn là kỹ
năng. Mạnh Tử đã nói: “Người tài thì nhiều, nhưng kẻ biết dùng người tài thì ít”. Jobs đã bán chiếc xe Volkswagen để lập nghiệp, sau một thời gian vào đại học, để
cảm nhận xót xa thấy khoản học phí phải đóng đã ngốn hết tiền dành dụm tiết kiệm
của gia đình, và đi học thư họa trong nỗi lo “biết ra sao ngày mai” như bài hát
“what will be will be”.



Tài năng của Steve Jobs rất đa dạng, lại được cuộc đời và nhất là chính bản thân
tôi luyện, từ quản lý, kinh doanh,công nghệ, nghệ thuật… từ tài diễn thuyết
đến cảm thụ mỹ học. Jobs là CEO lãnh lương chỉ 1 đôla Mỹ mỗi năm và hưởng thành
quả công sức của mình từ giá trị gia tăng của cổ phiếu Apple.



Steve Jobs là chủ sở hữu hoặc đồng sở hữu của hơn 230 bằng sáng chế trong công
nghệ, từ máy tính cho đến thiết bị di động, giao diện dựa trên nền cảm ứng, loa,
bàn phím, bộ chuyển năng lượng, cầu thang, móc cài, ống bọc ngoài, dây buộc và
bao bì đóng gói sản phẩm. Phát minh lớn nhất là Apple, từ đó đẻ ra Commodore
64,Commodore 128, PC có con chuột (1984), Macintosh Classic, iPod, iPhone, iPad,
iMacs, iTunes, iMovie, Macbook…



Từ 1997, Apple đã bán 200 triệu iPod, 10 tỉ bài hát thế giới số, 100 triệu
iPhone và hơn 60 triệu máy tính *).





Các nhà khoa học Đức đã phát minh ra điện thoại di động gởi được tin nhắn SMS từ
năm 1995, làm ra Display S25 (1999) và hãng IBM lừng lẫy của Mỹ đã làm ra màn
hình cảm ứng từ năm 1992. Liên doanh Benq-Siemens mạnh như thế mà cũng phải phá
sản trước bước tiến vũ bão của công nghệ không dây. Những điều ấy đã nói lên tài
năng nhiều mặt của Steve Jobs.



Tầm nhìn



Nói về Steve Jobs, David Pogne của New York Times đã viết: “Thế giới của văn hóa, truyền thông và công nghệ đã không nhìn thấy
được như anh”.





Cách đây mười năm, cổ phiếu Apple chỉ trị giá 9 USD, và hiện nay là 376.





Chỉ một chuyện nhỏ thôi: Nếu Jobs học thư họa như mọi người bình thường, có thể
cảm nhận rất sâu sắc vẻ đẹp và tính khoa học của các bộ chữ (font), nhưng tầm
nhìn hẹp, thì sẽ không có nhiều font chữ rất đẹp và đa dạng như Steve Jobs đã
đưa vào máy tính và điện thoại di động đa năng.





Jobs đã làm những cuộc cách mạng trong thiết kế, thí dụ vỏ bọc máy tính bằng gỗ,
và sau đó là laptop bọc nhôm thay vì titan, thu nhỏ các máy kết nối internet và
điện thoại di động, ngày càng mỏng, đa năng và đẹp hơn.





Thu thế giới internet, thế giới âm nhạc, máy tính cá nhân, hệ sinh thái của thế
giới số, để đút vào túi của chúng ta.





Nói về người bạn Jobs, và cũng là kẻ thù chuyên nghiệp (professional enemy),
Bill Gates đã nói: “Tôi và Steve quen biết đã gần 30 năm. Chúng tôi vừa là đồng
nghiệp, vừa là đối thủ cũng như bạn bè hơn nửa đời người. Thế giới hiếm có ai
tạo được sức ảnh hưởng sâu sắc như Steve và sự ảnh hưởng này chắc chắn sẽ còn
kéo dài nhiều thế hệ sau nữa”.





Đã có lần Gates và Jobs ngồi bên nhau nói về bảng máy tính (tablet computer) như
một ước mơ. Cả hai con người vĩ đại này, hai con người chuyên bán những giấc mơ
và tiện ích đầy mộng thực, không phải mộng ảo, đã trao đổi với nhau về tầm nhìn.





Jobs là người đã biến bằng máy tính thành hiện thực, nhanh hơn Gates.





Họ đều là những người có tầm nhìn xa, nhưng Jobs với quyết tâm vươn tới sự hoàn
hảo có phần nhỉnh hơn Bill Gates, trong chuyện này.





MacBook Air rồi sẽ mỏng đến nỗi bỏ lọt vào 1 bì thư. iPod Touch sẽ thon thả và
có đủ mọi trò chơi. iPod Nano với 16 Gigabyte sẽ như một chú lùn bé hạt tiêu,
chứa đựng sức mạnh của chàng khổng lồ công nghệ. Steve đã không còn thời gian
nhìn thấy một iPhone5 rất khác biệt, cũng như thế hệ OSX tiếp bước Lion, và
iCoud cho phép người dùng lưu trữ nhạc, hình ảnh, tư liệu từ… xa. Đây cũng là
những sản phẩm của tầm nhìn và tinh thần sáng tạo đầy lãng mạn của Steve Jobs.
Trụ sở chính của Apple mang hình dáng phi thuyền và những tiện ích độc đáo, là
một lãng mạn cách mạng khác của Jobs.





Với công ty Pixar Studios, phim hoạt hình 3D kỹ xảo máy tính đã ra đời. “Toy
Story” (câu chuyện đồ chơi) đã đi vào lịch sử từ tầm nhìn tuyệt vời của Steve
Jobs.



Từng trải



Do nghịch cảnh và định kiến của gia đình người yêu đối với người cha Syria theo
đạo Hồi, ông Abdulfattah Jandali, về sau là một giáo sư khoa chính trị, bà mẹ
Joanne Simpson, sau này là một nhà ngôn ngữ học, đã phải cho con mình là Steve
để ông bà Paul và Clara Jobs nuôi. Gia đình Jobs không giàu như cặp vợ chồng
luật sư trước đó muốn nuôi Steve, nhưng khi nhìn thấy cậu bé, họ đã từ chối, vì
họ muốn một đứa con gái.





Steve đã mời được CEO của Pepsi Cola là John Sculley với cách thuyết phục rất
lạ: “Anh có muốn dùng cả đời còn lại của mình để bán nước ngọt có ga, hay hãy về
với tôi để có cơ hội thay đổi thế giới”. Và chính Sculley sau đó đã sa thải
Steve Jobs do đấu đá quyền lực nội bộ.





Steve Jobs rời Apple là con đẻ của mình, là sự nghiệp của mình trong cay đắng.
Thế nhưng, Jobs đã hướng mình về phía trước, vẫn lập ra NeXT và Pixar Studios,
để đến một ngày Apple mua lại và Steve Jobs trở về làm CEO, xây dựng thương hiệu
“quả táo cắn dở” lần thứ hai, để trở thành một trong những thương hiệu đắt giá
nhất hành tinh.





Một câu bé lớn lên với câu chuyện đầu đời xót xa, đã có lúc phải ngủ trên sàn
nhà của bạn, đi nhặt từng chai lọ để bán ve chai với giá 5 cent, phải đi bộ 11
cây số để đến đền Ấn Độ giáo Hare Krisna nhận suất ăn miễn phí mỗi tuần.





Một ông chủ trẻ nổi tiếng, với 26 tuổi đã lên trang bìa tạp chí công nghệ, bị đá
ra ngoài đường ở tuổi 30, thấm thía nhân tình thế thái, chán ngấy sự đời nuôi
ong tay áo. Lẽ ra, Steve sẽ phải rất chán đời. Nhưng không, là người sớm từng
trải, ông vẫn giữ được sự minh triết của não trạng, sự nóng bỏng của trái tim và
sự hài hước của một con người nặng cả tấn kiêu hãnh và tự trào.





Ngay cả khi căn bệnh ung thư tuyến tụy được phát hiện, rồi loan tin về sức khỏe
của Jobs sẽ là mối nguy cơ lớn cho đế chế Apple, ông vẫn cười và dẫn chứng lời
của nhà văn Mark Twain: “Tin tức đưa về cái chết của tôi đã bị cường điệu quá”.





Triết lý sống

Như một trò chơi của ngẫu nhiên, những chữ cái bắt đầu của tên Steve Jobs đã
được nhiều người ghi nhận như một tổng hòa của một triết lý sống như sau:

Stay hungry, stay foolish (hãy cứ khát khao, hãy cứ ngây ngô)
Trendy (thức thời)
Egomaniacs (cái tôi )
Visionary (tầm nhìn)
Excelent (tuyệt vời)
Joyful (vui vẻ)
Odd (lập dị)
Brilliant (xuất chúng)
Special (đặc biệt)

Steve Jobs đã có những tính cách thể hiện khát khao và đam mê lớn lao. Ông có
cái tôi rất Steve Jobs. Ông có thể nổi đóa và nóng nảy khác thường, nhưng chỉ
trong công việc, và thấy thương cái ngây ngô của sản phẩm và con người tiêu dùng
đang có. Ông không hài lòng với những gì chưa là tuyệt hảo. Vì thế, ý thức thay
đổi thế giới từ chính mình đã rất mạnh mẽ trong con người và cuộc đời của ông.

Mất ba tháng để cùng với Wozniak tìm ra quả táo cắn dở làm logo, biểu tượng của
nguồn nuôi dưỡng trí tuệ.

Phải nhiều năm sau đó, lời hiệu “think different” (suy nghĩ khác biệt) là một
triết lý tuyệt vời, nói lên sự đa dạng và tính hòa đồng của tư tưởng, của công
nghệ và là động lực thúc đẩy cả thế giới, kể cả thế giới số, phát triển.

Có thể những bữa ăn từ thiện ở đền Hare Krisna đã dẫn dắt Steve Jobs đến với đạo
Phật, như một triết lý sống hơn là một tôn giáo, mặc dù lễ kết hôn với người vợ
tuyệt vời là Laurene Powell Jobs làm theo nghi thức đạo Phật, nhưng ông vẫn ăn
chay với cá, đi chân trần ra siêu thị mua trái cây.

Bản thân ông thì không mặn mà gì chuyện làm từ thiện, vì như ông nói “một đồng
bạc làm ra khó khăn hơn chuyện đem đi cho rất rất nhiều”, nhưng ông ủng hộ vợ
mình đồng sáng lập Quỹ từ thiện College Track nổi tiếng tại Mỹ.

Triết lý sống của ông nặng về tâm linh. Steve Jobs đến với thiền rất sớm. Nhiều
người cho là ông gàn dở, khi bỏ cả vé máy bay hạng nhất và khách sạn sang trọng
để đi tìm một vị minh sư tại Ấn Độ, nhưng không có duyên gặp được vị này trước
khi quy tiên, và trở về nhà trong y phục của một nhà sư cao trọc đầu vào năm
1973, và nói “ba tháng qua tôi đã trải qua mọi căn bệnh của thế gian”.

Và khi ông mất đi, mỗi chiếc áo đen cổ lọ, mỗi chiếc quần jeans Levis, mỗi đôi
giày thể thao New Balance 991 mà ông ưa thích, được đua nhau mua và người mua
ủng hộ 20 đôla Mỹ cho mỗi sản phẩm để nghiên cứu trị bệnh ung thư.
Thật đẹp biết bao.

Thời cơ & tâm huyết

Nhiều người có tâm nhưng không có thời cơ để biến cái tâm thành thiện, chân và
mỹ .

Cơ duyên đã cho Jobs gặp Wozniak và Ronald Wayne và biết bao con người tài năng
khác. Thời cơ đã đến khi nước Mỹ và cả thế giới cần đưa máy tính vào mọi văn
phòng, mọi trường học. Disney đã nhìn thấy Pixar Studios không chỉ là màu sắc
của tương lai, và đã mua lại với giá 7,4 tỷ đôla Mỹ. Steve Jobs với tài sản 6,5
tỷ USD là một tỷ phú luôn luôn đặt câu hỏi đầy đam mê: “Bạn phải tìm cho ra mình
yêu cái gì” (You ‘ve gotta find what you love). Jobs không muốn làm người giàu
có ở nghĩa địa một cách vô nghĩa.

Steve Jobs đã biến đam mê thanh nghề.

Steve Jobs đã mất đi, để lại một khoảng trống đầy ý nghĩa cho nhân loại.



(*) Có thể tham khảo: Michael Moritz “Return to the Little Kingdom: Steve Jobs,
the Creation of Apple,and how it changed the world (books. telegraph.co.uk)



Walter Isaacson “Chân dung Steve Jobs”, Isaacson là người được Jobs chính thức
mời viết tiểu sử “để các con tôi hiểu tôi hơn, vì tôi đã không luôn ở bên chúng
được”, như lời Jobs tâm sự. Sách được nhà xuất bản Simon & Schuster phát hành
ngày 24/10/2011.



Về sách tiếng Việt, hiện có cuốn “Inside Steve’s Brain” của Leander Kahney, được
dịch ra dưới tựa đề “Thiên tài kinh doanh và câu chuyện thần kỳ về quả táo” do
NXB Thời đại và Alphabooks phát hành (sách điện tử Alezza.com).

Nguyễn Thanh Lâm
Lam@easyvn.com

Thực hiện: depweb

27/10/2011, 16:39