“Nhìn kìa! Ít nhất một nửa số người con nhìn thấy trông thật xấu. Xấu, ấy cũng là quyền của con người ư? Và con có biết thế nào là mang vẻ xấu xí suốt đời không? Chẳng được ngưng nghỉ chút nào? Giới tính của con nữa, con cũng không được chọn. Cả màu mắt con. Cả cái thế kỷ của con. Cả đất nước của con. Cả mẹ con. Không được chọn bất cứ thứ gì trong số những cái đáng kể hết. Các quyền mà một con người có thể có chỉ liên quan đến những điều phù phiếm mà ta chẳng có chút lý do gì để chiến đấu hay viết những Tuyên ngôn lừng danh vì chúng!”. Và vì vậy, cách mà chúng ta dùng để được sống một đời sống tươi vui đôi khi cũng chỉ là những trò cười đầy vô nghĩa?
Như thường lệ, Trung Nghĩa vẫn nhất quán trung thành với nhiệt huyết nghề nghiệp của anh: đi, để viết, để được hít thở và cả… khó thở, từ những điểm nóng trên thế giới như Bàn Môn Điếm (giới tuyến phân ly Hàn Quốc và Triều Tiên), “vùng đất chết” Chernobyl (Ukraine) – nơi từng xảy ra thảm họa hạt nhân năm 1986…, đến những “địa danh của lễ hội” như LHP Cannes (nơi anh từng đến tác nghiệp 3 lần), hay World Cup, Euro Cup… Là phóng viên hiếm hoi tung hoành tác nghiệp được cả trên hai lĩnh vực: văn hóa, thể thao và luôn khao khát có mặt tại những “vùng lõi của sự kiện” (đôi khi bằng tiền túi, như tại Euro 2000), Trung Nghĩa sở hữu một vốn sống đáng nể so với tuổi đời của anh và đến cuốn sách thứ 13 này, điều đó lại càng được hiển thị. “Từ Bàn Môn Điếm đến Chernobyl” vì thế vừa giúp người đọc được du lịch qua từng trang sách tới những địa danh “nóng” hay đẹp, những mảnh đất in dấu bước chân nhọc nhằn mà cũng có lúc thăng hoa của người Việt…, vừa khiến chúng ta cảm thấy đời mình quá đỗi nhạt nhòa và chật hẹp, nếu như thiếu đi khao khát trải nghiệm. “Tiền bạc có thể kiếm được, chứ sự trải nghiệm thì không” – tác giả tâm niệm.
“Nhìn khác với thấy. Người ta không thấy một điều gì cả cho đến khi thấy được vẻ đẹp của nó, và chỉ khi đó điều ấy mới thật sự hiện hữu” – Một tâm hồn duy mỹ, lại đồng thời mang vác một đời sống nội tâm đầy bi kịch với những mối tình đồng tính từng làm dấy lên bao tranh luận về đạo đức dưới thời đại Victoria hiển nhiên không thể sở hữu một đời sống văn chương mờ nhạt. Người sở hữu một vị trí vững chắc trên văn đàn Anh quốc (trong cả ba vai: nhà soạn kịch, nhà thơ, nhà văn) chưa bao giờ là không đáng đọc, và “Tội ác của huân tước…” lại thêm lần nữa cho người ta nhìn thấy công trạng của người viết, bởi những trang văn để đời, giàu hấp lực. Hơn 100 năm sau khi Oscar Wilde qua đời, hậu thế hẳn còn không ít kẻ quen thói “trưởng giả học làm sang” dễ thường phải nóng mặt vì lời mắng (mà cũng là lời khuyên) này của ông: “Nếu không giàu sang thì đừng nghĩ đến chuyện hành xử như một nhà quý tộc. Thiên tình sử là đặc quyền của quý tộc, không dành cho kẻ vô công rồi nghề. Kẻ áo vải nên thực tế và chấp nhận một cuộc sống bình thường, vì có sinh kế vẫn hơn là mơ mộng. Đó là một thực tế phũ phàng của cuộc sống trong cái thời đại này…”
